23 Αυγούστου 2012

Το Νορβηγικό δάσος- Χαρούκι Μουρακάμι



Ένα εξαιρετικό βιβλίο που ανακάλυψα στα καλοκαιρινά μου αναγνώσματα είναι το Το Νορβηγικό δάσος  του Χαρούκι Μουρακάμι. Πρόκειται για την ιστορία που αφηγείται ο κεντρικός ήρωας ο Τόρου Βατανάμπε για την ίδια τη ζωή του, ακούγοντας το κομμάτι Νορβηγικό δάσος των Beatles.Οι αναμνήσεις ζωντανεύουν στη μνήμη του και ο Βατανάμπε περιγράφει με σαγηνευτική λεπτομέρεια τρία χρόνια από τη ζωή του και συγκεκριμένα από τα δεκαεφτά μέχρι τα είκοσί του, που τελειώνει το κολέγιο και πηγαίνει στο πανεπιστήμιο. Στα χρόνια αυτά  δεσπόζει η  φιλία του με τον Κιζούκι και την φίλενάδα του την Ναόκο. Δείτε για το περιεχόμενο του βιβλίου εδώ
 Ο Τόρου είναι  ένας φοιτητής που συναντά ανθρώπους γύρω  του, καθώς βγαίνει από την εφηβεία,  που αυτοκτονούν στη δίνη των συναισθηματικών τους  μεταβολών, κι άλλους που λειτουργούν με  κυνισμό απολαμβάνοντας την εφήμερη ηδονή. 

Οι δύο κοπέλες που συναντά στη ζωή του ο ήρωας συμβολίζουν τους δύο διαφορετικούς κόσμους σεξουαλικότητας, τον κόσμο της αγνότητας και αθωότητας από τη μια  και τον κόσμο της σαρκικής ηδονής.  



Ένα βιβλίο με κύριο άξονα τον έρωτα που οδηγεί στην αυτογνωσία, έναν έρωτα αδιέξοδο και τραγικό. Ο θάνατος και η αυτοχειρία λαμβάνουν χώρο συχνά στο στενό κύκλο του πρωταγωνιστή. Αλλεπάλληλες αυτοκτονίες συγκλονίζουν τον ήρωα και στιγματίζουν τη ζωή του. Η λιτή, απέριττη αφήγηση είναι πρωτοπρόσωπη και σαγηνεύει τον αναγνώστη ιδιαίτερα στις περιγραφές και υπάρχουν αρκετοί ζωντανοί διάλογοι. Το βιβλίο είναι πραγματικά ενδιαφέρον οδηγώντας τον αναγνώστη στο διαλογισμό και στον προβληματισμό για καίρια θέματα που τον ταλανίζουν όπως είναι : η εφηβεία, η λογοτεχνία, η φιλία, η αστικοποίηση, η μοναξιά, η πολιτική, ό έρωτας και ο θάνατος. Αξιοσημείωτο είναι το τέλος που έχει το μυθιστόρημα, ο Μουρακάμι μας δίνει ένα ανοικτό τέλος που επιδέχεται πολλαπλές ερμηνείες και εμπλέκει τον αναγνώστη να σκεφτεί με τη δική του φαντασία ποιο είναι το μέλλον του ήρωα στο εξής.

10 Αυγούστου 2012

Στράτης Μυριβήλης- Η Ζωή εν τάφω

Το "Η ζωή εν τάφω" άρχισε να σχεδιάζεται μέσα στα χαρακώματα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, στην προκάλυψη του Μοναστηριού της Σερβίας. Ένα κεφάλαιο κιόλας δημοσιεύτηκε από τότες στην εφημερίδα "Νέα Ελλάδα", που 'βγαινε στη Θεσσαλονίκη το 1917. Μετά από τη Μικρασιατική Καταστροφή, το πρώτο σύνολο μπήκε σαν επιφυλλίδα στη βδομαδιάτικη "Καμπάνα της Μυτιλήνης". Το ανάτυπο από εκείνη την επιφυλλίδα (1924) στάθηκε η πρώτη έκδοση του βιβλίου. Από τότες το "Η ζωή εν τάφω" σημειώνει μια σταθερή πορεία ως τις μέρες μας, ανάμεσα σε πολλές και τρικυμιώδεις πολιτικές περιπέτειες, ενθουσιασμούς και παρεξηγήσεις. Για περισσότερες λεπτομέρειες δείτε εδώ


Ο Στράτης Μυριβήλης,  ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους της γενιάς του ’30, αντιµιλιταριστής πατριώτης και  πεζογράφος γεννήθηκε στη Συκαµιά της Λέσβου το 1890. Ο συγγραφέας δεν παρουσιάζει την ηρωική διάσταση του πολέµου, αλλά την  πραγµατικότητα, έτσι όπως βιώνεται από τον φοιτητή λοχία Κωστούλα και καταγράφεται στο ηµερολόγιό του. Περιγράφεται αναλυτικά η φρίκη των χαρακωµάτων,  όπως την έζησε ο ίδιος ο συγγραφέας. Το αντιπολεµικό µήνυµα του έργου προβάλλεται µέσα από την ωµότητα της ρεαλιστικής περιγραφής και τις προσωπικές σκέψεις του ήρωα. Η αγάπη για τη ζωή,  για τον άνθρωπο και το φυσικό του περιβάλλον είναι τα κύρια θέματα του βιβλίου.

1 Αυγούστου 2012

Το Δέκα του Καραγάτση : το μυθιστόρημα και η σειρά


"Το 10" του Καραγάτση 

Το κύκνειο άσμα του Καραγάτση είναι το μυθιστόρημα «Το 10» που αν και ημιτελές αποτελεί ίσως το ωριμότερο και αρτιότερο έργο του. Ο Καραγάτσης άρχισε να το γράφει το 1959 και τέλειωσε  το Σεπτέμβρη του 1960, όταν απεβίωσε ο συγγραφέας σε ηλικία μόλις 52 χρονών.
 Ο Καραγάτσης είναι από τους σημαντικότερους μυθιστορηματογράφους της νέας ελληνικής γλώσσας και ο επιφανέστερος της γενιάς του ’30. ΄Εντονο είναι το επικό, το λυρικό και το νατουραλιστικό στοιχείο στα έργα του. Πραγματικά μοναδικός στην ρεαλιστική περιγραφή και ψυχογράφηση των ηρώων του.
Κεντρικός πυρήνας του μυθιστορήματος είναι ένα παλιό εγκαταλειμμένο εργοστάσιο στο Πειραιά που μετατράπηκε σε πολυκατοικία των φτωχών εργατών παρουσιάζοντας  τη νεοελληνική κοινωνία του ’50. Το μυθιστόρημα είναι πολυπρόσωπο και πολυεπίπεδο περιλαμβάνοντας ένα σύνολο ετερόκλητων και μη ανθρώπινων χαρακτήρων. Ο τηλεοπτικός σταθμός Αlpha προέβαλε σε επανάληψη την ομολογουμένως επιτυχημένη σειρά σε 18 επεισόδια, που μπόρεσε να αποτυπώσει με ενάργεια το κλίμα της εποχής να τις ιδέες του Καραγάτση ενός διαχρονικού συγγραφέως που διαβάζεται ακατάπαυστα εδώ και δεκαετίες.
 
 Ο  Β. Αθανασόπουλος, Πρόλογος, σ. 13- 14, Το «10», Βιβλιοπωλείον της «Εστίας» 2007 αναφέρει ότι ως αφηγηματικό υλικό ο Καραγάτσης παρουσιάζει
 «όχι μια πλοκή ή κάποια θραύσματα πλοκής, αλλά κάποιους χαρακτήρες που μέσα από τη δράση τους και τη διασταύρωσή της με εκείνη των άλλων χαρακτήρων στοιχειοθετούν την πλοκή»

Το μυθιστόρημα έχει ρεαλιστικά και νατουραλιστικά στοιχεία. Οι περιθωριακοί ήρωες τη συμπεριφορά των οποίων καθορίζει όχι τόσο η λογική, αλλά το ένστικτο και η παρόρμηση  κεντρίζουν το ενδιαφέρον του αναγνώστη.

 Μάλιστα στο αφιέρωμα της Καθημερινής (16- 04- 2000): Νένα Κοκκινάκη, «Επιρροές του πεζογράφου στους νεότερους», σ. 14.  Στη φωτογραφία/σχέδιο του ιδίου του Καραγάτση διακρίνονται οι ήρωες όπως τους σκιαγράφισε στο χαρτί ο συγγραφέας τους. Ονόματα, σχέσεις, τόποι όπως τους φαντάστηκε. Το μυθιστόρημα εκδόθηκε τελικά το 1964.
Η Αγγελική Κωσταβάρα, στο άρθρο της «Τα οδυνηρά ανοίγματα της ψυχής στο χαώδες και στην αταξία, στο 10 του Καραγάτση», Μανδραγόρας, 22-23/1999, σσ. 221-223. Αναλυτικά το άρθρο θα το βρείτε εδώ εδώ
Οι ένοικοι του «10» εγκιβωτισμένοι κυριολεκτικά, μέσα στα ασφυκτικά κουτιά-δωμάτια της πολυκατοικίας, εξαναγκασμένοι να διαβιούν σε συνθήκες αφόρητης γειτνίασης, αλληλοεπηρεάζονται, σαν τα συγκοινωνούντα δοχεία. Ταπεινωμένοι στη βαθύτερη υπόστασή τους, δεν φαίνεται τίποτε να τους αποσπά, να τους εξυψώνει ή να τους διαφορίζει, εκτός από τον τρόπο που εισπράττουν τη δυστυχία ή την ευχαρίστηση που τους αναλογεί στη ζωή. Οι άνθρωποι του «10», παρότι έχουν συλληφθεί invitro, σε συνθήκες εργαστηρίου, εντούτοις ζωντανεύουν χάρη στις ουσιώδεις λεπτομέρειες, τις οποίες η διεισδυτική παρατηρητικότητα του συγγραφέα έχει συλλέξει. [...]
Σ’ αυτή λοιπόν τη συγκατοίκηση συμπίπτουν και συνωθούνται άνθρωποι απορριγμένοι, απόμαχοι, βολεμένοι κομπιναδόροι, εξαθλιωμένοι μεροκαματιάρηδες, ακαμάτηδες, συνταξιούχοι και δικαιούχοι κάθε λογής, χωρίς να έχουν επίγνωση της πτώσης τους. Άνθρωποι σε προϊούσα απαξίωση και φθορά, επιβιώνοντας όπως-όπως, μέσα σ’ αυτά τα κουτιά-δωμάτια, σε προθανάτια πρόβα, μιας εν σμικρώ νεκρούπολης.
Δείτε ακόμα εδώ  το άρθρο του Δημήτρη  Τζιόβα
Μ. Καραγάτσης: λαϊκός και μοντέρνος
 Οι σχέσεις των φύλων
Ο Καραγάτσης, σε όλα του τα μυθιστορήματα, προβάλλει, μέσω των ανδρικών χαρακτήρων του, με νοσηρή επιμονή τον σεξιστικό Λόγο, ο οποίος υποβιβάζει τη γυναίκα στο κατώτατο σημείο πραγμοποίησης, συνοψίζοντας την ύπαρξή της σε απλό «σκεύος ηδονής». Ωστόσο, μέσα από τον τόνο της περιφρόνησης, του μίσους και της οργής, αφήνει να διαφανεί η ανδρική ανασφάλεια και η αγωνία της πιθανής ήττας στον αγώνα για επικράτηση. Η αδύνατη πλευρά του αρσενικού τονίζεται και από το γεγονός ότι ο Καραγάτσης δεν αφήνει την ανταγωνίστρια-γυναίκα χωρίς αντίλογο. Η Μαρία έχει πλήρη επίγνωση της κατασκευασμένης από το κυρίαρχο φύλο υποκειμενικότητάς της και των φυλικών σχέσεων που αυτή επιβάλλει. Αποδομεί έτσι τον σεξιστικό Λόγο και τον παρουσιάζει ως αυτό που είναι: ένα ιδεολόγημα, μια ανδρική φαντασίωση: «Θέλεις το καμουφλάρισμα», λέει στον Τασάκο, «κι εγώ έχω ξεμασκαρευτεί.
Αναλυτικά δείτε εδώ
Τζίνα Πολίτη, «Ο κίτρινος φάκελος»: Η ανεξακρίβωτη σκηνή. Δοκίμια για τους Ν. Καζαντζάκη, Α. Τερζάκη, Μ. Καραγάτση, Σ. Τσίρκα-Λ. Ντάρρελλ, Γ. Πάνου, Ρ. Γαλανάκη, Γ. Κιουρτσάκη, Δ. Δημητριάδη, Άγρα, Αθήνα 2001, σσ. 164-165.
Κριτικές για τη σειρά «Το 10»
Για να δείτε την κριτική του Βήματος πατήστε εδώ
 «Το 10» (Alpha) είναι μία σειρά από αυτές που σπάνια γυρίζονται στην τηλεόραση. Από τη μία το εξαιρετικό κείμενο βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Μ. Καραγάτση, από την άλλη τα προσεγμένα γυρίσματα, η εξαιρετική σκηνοθεσία (Πηγή Δημητρακοπούλου) και σκηνογραφία (Κώστας Παππάς), οι σπάνιες ερμηνείες, η ατμοσφαιρική μουσική (Ελένη Καραΐνδρου) συνιστούν ένα τηλεοπτικό προϊόν υψηλής αισθητικής και μοναδικό στο είδος του.
Η κριτική των Νέων
Και είδαμε λίγο (τηλεοπτικό) φως: Μια ξεχωριστή, αν όχι μοναδική, για τα ελληνικά δεδομένα παραγωγή στην ελληνική τηλεόραση, με τη σειρά που είναι βασισμένη στο περίφημο- αν και ανολοκλήρωτο- μυθιστόρημα «10» του Μ. Καραγάτση.