Peter Mackridge, «Συμβολικές και ειρωνικές δομές στην Eroica»

Στην περίπτωση της Eroica ο αφηγητής είναι ένα πρόσωπο στην ιστορία. Ονομάζεται Παρασκευάς κι αφηγείται στο πρώτο πρόσωπο. Είκοσι χρόνια όμως χωρίζουν την εποχή της ιστορίας από την εποχή της αφήγησης· ο Παρασκευάς-ήρωας είναι έφηβος ενώ ο Παρασκευάς-αφηγητής είναι μεσήλικας. Πρώτα ο Παρασκευάς-έφηβος παρακολουθεί τα γεγονότα από την οπτική γωνία του παιδιού που τα ζει από κοντά, κι ύστερα ο Παρασκευάς-μεσήλικας αφηγείται αυτά τα γεγονότα (τα οποία ήδη υπέστησαν μια επεξεργασία στη συνείδηση του εφήβου) από την οπτική γωνία του ώριμου άντρα που τα έζησε μεν, αλλά στο μεταξύ απέκτησε μεγαλύτερη πείρα ζωής. Και ο Παρασκευάς-ήρωας και ο Παρασκευάς-αφηγητής βλέπουν την ιστορία με διφορούμενο τρόπο· άλλοτε την εξωραΐζουν κι άλλοτε την ειρωνεύονται. 

Ο έφηβος ήρωας, όπως είναι φυσικό, τείνει να εξιδανικεύσει τα πρόσωπα που αγαπάει, χωρίς όμως να λείψουν ορισμένες ειρωνικές νύξεις, ενώ ο μεσήλικας αφηγητής, παρά τη νοσταλγία-του για τα παιδικά-του χρόνια, έχει γίνει περισσότερο κυνικός και συχνά ειρωνεύεται τα πρόσωπα. Αυτή η διπλή οπτική γωνία δημιουργεί την πολλαπλότητα των σημασιών στο κείμενο της Eroica.

 Peter Mackridge, «Συμβολικές και ειρωνικές δομές στην Eroica». Κοσμάς Πολίτης, Eroïca, επιμ. Peter Mackridge, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», Αθήνα 1999, κε΄-κστ΄.πηγή

"Η Μεγάλη Χίμαιρα" του Μ.Καραγάτση

O Δημήτρης Τάρλοου, ο σκηνοθέτης της 

θαλασσογραφία Wagner

παράστασης και εγγονός του Μ. Καραγάτση αναφέρει  στην εφημερίδα τα Νέα ότι «Η Μεγάλη Χίμαιρα είναι η κόντρα Ελλάδας-Δύσης». Είπε, επίσης, δύο λόγια για τον παππού του και για το μυστηριώδες «Μ» πριν το επίθετο του: «Το «Μ. Καραγάτσης» είναι λογοτεχνικό ψευδώνυμο – Δημήτρη Ροδόπουλο τον έλεγαν, το όνομά του πήρα. Το σκαρφίστηκε για να μην πάρει είδηση ο πατέρας του πως ασχολιόταν με τη λογοτεχνία. Ο παππούς μου λάτρευε τον Ντοστογιέφσκι. Συνήθιζε να διαβάζει τα έργα­ του κάτω από μια μεγάλη φτελιά, ένα μαυροδέντρι, «καραγάτσι» στα τούρκικα. Και το «Μ» αναφέρεται στον αγαπημένο του ντοστογιεφσκικό χαρακτήρα, τον Μίτια των «Αδερφών Καραμάζοφ». Ο Καραγάτσης ήταν όντως παράξενος. Ευχάριστος στις παρέες και με δαιμονικό χιούμορ, αλλά βαρύθυμος στο σπίτι του κι ευερέθιστος – συχνά αφόρητος. Δεν πίστεψε ποτέ στην αγάπη. Στην παράστασή μας, μόνο για μία στιγμή, θα με δείτε να τον ερμηνεύω» είπε στο αθηνόραμα.

Το μυθιστόρημα «Η Μεγάλη Χίμαιρα» παρουσιάζει αρκετές αντιστοιχίες με το  μυθιστόρημα «Η Μικρά Αγγλία» της Ιωάννας Καρυστιάνη καθώς και στα δύο κυριαρχεί το υδάτινο στοιχείο, η αδυσώπητη θάλασσα με τις χαρές και τις πίκρες που χαρίζει. Δεσπόζουν τα ελληνικά νησιά (Σύρος,  Άνδρος), ο παράνομος έρωτας υποβόσκει (Σπύρος και οι αδερφές Όρσα-Μόσχα, Μαρίνα και τα αδέρφια Γιάννης και Μηνάς) με τα ολέθρια αποτελέσματα του. Σε αυτό το επικό ερωτικό μυθιστόρημα παρακολουθούμε την ιστορία μιας Γαλλίδας, της Μαρίνας Μπαρέ, που έρχεται να ζήσει στην Ελλάδα, ερωτευμένη και παντρεμένη με έναν Έλληνα εφοπλιστή, αλλά και συνεπαρμένη από την ελληνική κλασσική παιδεία και τους αρχαίους έλληνες κλασικούς. Η επαφή όμως με την ίδια την χώρα των ονείρων της, τη φέρνει αντιμέτωπη με τις δικές της Χίμαιρες παρασύροντας τη στο πάθος  και στην αυτοκαταστροφή. Ο Καραγάτσης σε αυτό το μυθιστόρημα που κλείνει την γνωστή τριλογία «Γιούγκερμαν- Λιάπκιν- Χίμαιρα», μελετάει την δυνατότητα προσαρμογής των ξένων στην ελληνική πραγματικότητα.

  πηγή http://www.protothema.gr/culture/article/395291/i-megali-himaira-tou-karagatsi-apo-ton-eggono-tou-dimitri-tarloou/

  διαβάστε εδώ

Η αυτοβιογραφία της Άλκης Ζέη

ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΩΣΤΗ ΠΑΠΑΓΙΩΡΓΗ Πηγή: www.lifo.gr

Η βιογραφία είναι λογοτεχνικό είδος; Όσο κι αν έχει υπονομευτεί από την ψυχανάλυση, πράγμα που αποδεικνύεται από το γεγονός ότι στην Αγγλία είναι λατρευτό λογοτεχνικό είδος, ενώ στη Γαλλία (όπου η κατοχή της ψυχανάλυσης είναι απόλυτη) θεωρείται απαρχαιωμένο, η αυτοβιογραφία ή απλώς η βιογραφία καλά κρατεί. Συχνά, οι επαγγελματίες αναγνώστες της λογοτεχνίας καγχάζουν σε βάρος της βιογραφικής αφηγήσεως, ενώ οι ίδιοι οι συγγραφείς που εντέλει ενδίδουν στον πειρασμό να μιλήσουν για τον εαυτό τους μάλλον μένουν στα μισά του δρόμου. Το συμβάν, το οιοδήποτε συμβάν που βιώνει ένας άνθρωπος, αποτελεί βίωμα τουλάχιστον δύο προσώπων, οπότε η αφήγηση, αν θέλει να φτουρήσει, αναγκαστικά θα πρέπει να  παραστήσει τον ψυχογνώστη.   Πάντως, πέρα από τις βιογραφίες «μεγάλων ανδρών» που συχνά αναγγέλλονται με μια πινελιά απειλής λόγω των αποκαλύψεων, υπάρχουν και οι άλλες, που δεν απειλούνται από το είδος, διότι γι' αυτές η γραφή είναι απόλαυση, συνοδεύονται μάλιστα από εξάρσεις και δάκρυα, διότι δεν βάζουν απλώς στη θέση τους τα πρόσωπα που γνώρισε ένας άνθρωπος αλλά κυρίως πασχίζουν να αναμοχλεύσουν καταστάσεις και να αναθερμάνουν συναισθήματα που αποτελούν τον πλούτο του αυτοβιογραφούμενου. 

 Προφανώς, η Άλκη Ζέη ανήκει στη δεύτερη κατηγορία. Έχουμε να κάνουμε με ένα κορίτσι ευνοημένο από την κοινωνική του τάξη – κάποιος πρόγονός τους το 1620 βρισκόταν στη Σκωτία, απέκτησε τρία ιστιοφόρα και με ένα από αυτά έπλευσε προς τα Ιεροσόλυμα για να γίνει χατζής. Για να μπούμε, λοιπόν, στο θέμα του βιβλίου, αρκεί η ακόλουθη παράγραφος: «Η κόρη του θείου Ανακρέοντα, η πανέμορφη Ρωξάνη, ίδρυσε στην Αθήνα τη σχολή Εσπεράντο. Σε αυτήν έμαθε τη γλώσσα ο Άγγελος Τσιριμώκος, γιος του Γιάννη Μαρή, που ζει στις Βρυξέλλες και εργάζεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά παρακολουθεί μέχρι σήμερα συνέδρια Εσπεράντο όπου κι αν γίνονται».   «Η γιαγιά ήταν από πλούσια οικογένεια εμπόρων, που αγαπούσαν όμως πολύ τα γράμματα. Έτσι, παππούς και γιαγιά μετέβησαν στο Μόναχο, όπου έμειναν δύο χρόνια. Η γιαγιά είχε μια ξαδέλφη στο Μόναχο, που ήτανε υψίφωνος [...]. Γύρισαν στη Σάμο ενώ ήταν έγκυος στην πρώτη της κόρη και μετά γέννησε άλλα δώδεκα παιδιά και δύο φορές δίδυμα. Τα τέσσερα τελευταία παιδιά της γεννήθηκαν στη Σμύρνη, γιατί ο παππούς, που ήταν καθηγητής Αρχαίων Ελληνικών, διορίστηκε καθηγητής και διευθυντής στην Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης. Από την καταστροφή τον έσωσε ο Τούρκος συνέταιρός του, ο Αμπιντίν Μπέη, κι αυτόν και την περιουσία του, και δεν ξέρω πώς τον φυγάδευσε και βρέθηκε στη Βαγδάτη, όπου έκανε ακόμα πιο μεγάλη περιουσία». Τα παιδικά χρόνια της Ζέη δεν μιλούν μόνο για ένα πανίσχυρο σόι που διέπρεπε με τα μέλη του εντός και εκτός Ελλάδος αλλά και για τα τρυφερά χρόνια μιας συγγραφέως που, γνωστό αυτό, ό,τι έγραψε διαβάστηκε σε πολλές γλώσσες. Έχουμε και λέμε: Το καπλάνι της βιτρίνας – 264η χιλιάδα (αγγλικά, ρωσικά, εσθονικά, νορβηγικά, φινλανδικά, ιαπωνικά, δανέζικα, γερμανικά, γαλλικά, ισπανικά, σουηδικά, ουγγρικά, καταλανικά, πορτογαλικά, αραβικά, ιταλικά, τουρκικά, αλβανικά, σλοβένικα, βουλγάρικα, κορεατικά, βασκικά). Ο θείος Πλάτων – 87η χιλιάδα, Κοντά στις ράγες – 128η χιλιάδα, Αρβυλάκια και γόβες – 30ή χιλιάδα, και η ακολουθία είναι μεγάλη και εξίσου επιτυχής.   Επειδή τα βιβλία της Ζέη έχουν διαβαστεί τόσο σ' εμάς όσο και σε ξένες γλώσσες, η αφηγήτρια δεν μιλάει για τον πλασματικό κόσμο της γραφής, αλλά για τον άμεσο κόσμο της οικογένειας και των τόπων. «Το μεγάλο μου όνειρο», γράφει, «ήτανε να βάλω σουτιέν, αλλά άργησε πολύ να πραγματοποιηθεί» (όπως σε άλλα κείμενα συναντάμε τη σφοδρή επιθυμία του εφήβου να φορέσει μακρύ παντελόνι). Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ζέη δεν μεγαλοποιεί την Τασκένδη και τους τασκενδίτες κομμουνιστές. Αντίθετα, θυμάται ότι μια ηλιόλουστη ημέρα στις 27 Απριλίου, στο ηλιόλουστο Ουζμπεκιστάν, γέννησε την κόρη της, το 1955. Δεύτερη αναφορά στην Τασκένδη: «Πάλι πίσω στην Τασκένδη, έφαγα λίγο από το πλιγούρι με το κόκκινο κρέας κι είπα να μη θυμηθώ πια τίποτα από την πολυτάραχη ζωή μου. Τώρα, πώς βρέθηκα στην Τασκένδη; Το λέω στην Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα. Και για να ησυχάσουν οι πάντες, ο Αχιλλέας δεν ήτανε ποτέ ο άντρας μου, ούτε ο αρραβωνιαστικός μου. Το μυθιστόρημα το θέλησε έτσι. Τώρα, όμως, δεν γράφω μυθιστόρημα. Γράφω από τη ζωή μου όσα θυμάμαι, γιατί δεν έχουν περάσει μόνο δεκατέσσερα χρόνια, μα πολλά, πάρα πολλά». Για τη συνέχεια του άρθρου δείτε εδώ

«Δεν θα “θελα να έχω ζήσει μιαν άλλη ζωή»

Τα πρώτα 25 χρόνια, που τη διαμόρφωσαν, περιγράφει η αγαπημένη συγγραφέας στο βιβλίο της «Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο». Από τότε που έφηβη, με το παρατσούκλι Κοτοκούλι, έγραφε τις ερωτικές επιστολές της υπηρέτριάς τους, μέχρι τον γάμο της με τον Γιώργο Σεβαστίκογλου.                                                                           Της Παρής Σπίνου

«Μνήμη και πολλή αγάπη χρειάστηκε για να γράψω την ιστορία της ζωής μου». Με βάση αυτά τα δύο βασικά συστατικά, η Αλκη Ζέη, από τις κυρίαρχες πένες της Μεταπολίτευσης, που μεγάλωσε γενιές παιδιών μαθαίνοντάς τους μέσα από τις ιστορίες της τη σύγχρονη ελληνική Ιστορία, παραδίδει στα 88 της την αυτοβιογραφία της «Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο» (αύριο στα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις Μεταίχμιο).

Επίκεντρο τα πρώτα 25 χρόνια, που διαμόρφωσαν τη μετέπειτα πορεία της. Συνοδοιπόροι στα νεανικά βήματά της πολλές προσωπικότητες: η κολλητή φίλη της Ζωρζ Σαρή, η «θείτσα της» Διδώ Σωτηρίου, ο σύντροφος της ζωής της Γιώργος Σεβαστίκογλου, αλλά και ο Κάρολος Κουν, ο Νίκος Γκάτσος, ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Ανδρέας Εμπειρίκος, ο Μάνος Χατζιδάκις… Μια ολόκληρη εποχή, ο Μεσοπόλεμος και η Κατοχή, ζωντανεύει με τη συναρπαστική, πάντα άμεση, πάντα έντιμη αφήγηση της πολυβραβευμένης συγγραφέως, που διανθίζεται από πλούσιο φωτογραφικό υλικό.

Αναφέρει χαρακτηριστικά η ίδια: «Στο μυθιστόρημα μπορείς να λες ό,τι φαντάζεσαι, να κινείς τους ήρωές σου όπως θέλεις, να τους βάζεις να λένε ό,τι σκέφτεσαι εσύ. Οταν όμως τα πρόσωπα είναι αληθινά, δεν γίνεται ούτε τοσοδά να λαθέψεις, μια και κανείς τους δεν μπορεί πια να σε επιβεβαιώσει ή να σε διαψεύσει. Ευτυχώς που υπάρχει η αδελφή μου και η μνήμη της είναι αλάνθαστη και η ζωή της μπλέκεται με τη δική μου. Μόλις διάβασε αυτά που έγραψα, μου είπε: “Ετσι ζήσαμε, έτσι ήταν αυτοί που γνωρίσαμε και αγαπήσαμε”. “Τώρα” της λέω “που ξαναθυμήθηκες την ιστορία μας θα ’θελες να είχαμε ζήσει μια άλλη ζωή;”. “Με τίποτα” μου αποκρίθηκε αυθόρμητα. “Με τίποτα” συμπλήρωσα κι εγώ».

Η Αλκη Ζέη περιγράφει τα ευτυχισμένα παιδικά της χρόνια στην Αθήνα και τη Σάμο, όπου πήγε κοντά στον παππού μαζί με τη μεγαλύτερη αδελφή της τη Λενούλα, λόγω ασθένειας της μητέρας της –από εκείνη την εποχή είναι εμπνευσμένο το πρώτο της βιβλίο «Το καπλάνι της βιτρίνας» (1963).

Η περιπέτεια της γραφής για το Κοτοκούλι, όπως ήταν το παρατσούκλι της, ξεκίνησε στην εφηβεία, με ένα καλά ξυσμένο μολύβι Φάμπερ νούμερο δύο και μια κόλλα αλληλογραφίας, γράφοντας πάνω στο τραπέζι της κουζίνας επιστολές στον αγαπημένο της υπηρέτριάς τους, στη Σάμο. Ανακάτευε δικές της ιδέες με φράσεις από την Πηνελόπη Δέλτα και τον Ντοστογέφσκι προκαλώντας δάκρυα συγκίνησης στις υπηρέτριες της γειτονιάς.

Πάνω στο ίδιο τραπέζι θα γεννηθεί ο Κλούβιος, ο γνωστός ήρωας του κουκλοθέατρου «Μπαρμπα-Μυτούσης», που ανέπτυξε η Ελένη Περάκη. Ποιος θα το πίστευε πως την πρώτη παράσταση θα παρακολουθούσαν ο Εμπειρίκος, ο Ελύτης, ο Πλωρίτης, ο Γκάτσος, με τον οποίο η αδελφή της έζησε έναν νεανικό έρωτα, αλλά και ο Γιώργος Σεβαστίκογλου που έγινε σύζυγος της Αλκης Ζέη. Για τη συνέχεια του άρθρου  δείτε εδώ

πηγή: http://www.efsyn.gr/?p=118451

Μνήμη και πολλή αγάπη χρειάστηκε για να γράψω την ιστορία της ζωής μου. Στο μυθιστόρημα μπορείς να λες ό,τι φαντάζεσαι, να κινείς τους ήρωές σου όπως θέλεις, να τους βάζεις να λένε ό,τι σκέφτεσαι εσύ. Όταν όμως τα πρόσωπα είναι αληθινά, δεν γίνεται ούτε τοσοδά να λαθέψεις, μια και κανείς τους δεν μπορεί πια να σε επιβεβαιώσει ή να σε διαψεύσει. Ευτυχώς που υπάρχει η αδελφή μου και η μνήμη της είναι αλάνθαστη και η ζωή της μπλέκεται με τη δική μου. Μόλις διάβασε αυτά που έγραψα μου είπε: "Έτσι ζήσαμε, έτσι ήταν αυτοί που γνωρίσαμε και αγαπήσαμε". "Τώρα" της λέω, "που ξαναθυμήθηκες την ιστορία μας θα 'θελες να είχαμε ζήσει μια άλλη ζωή;" "Με τίποτα" μου αποκρίθηκε αυθόρμητα. "Με τίποτα" συμπλήρωσα κι εγώ.

πηγή: http://www.biblionet.gr/book/190209/%CE%9C%CE%B5_%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CF%8D%CE%B2%CE%B9_%CF%86%CE%AC%CE%BC%CF%80%CE%B5%CF%81_%CE%BD%CE%BF%CF%8D%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%BF_%CE%B4%CF%8D%CE%BF

Βιβλιοθήκες: Δανειζόμαστε… σαν άλλοτε (;)

 της Ηρώς Κουνάδη 

Για κάθε απογοητευτική στατιστική που επιμένει ότι «οι Έλληνες δεν διαβάζουν», υπάρχει ένας βιβλιοθηκονόμος που διηγείται χαμογελώντας την αύξηση της προσέλευσης στις βιβλιοθήκες τα τελευταία χρόνια. Για κάθε μεγάλη πολυεθνική αλυσίδα βιβλιοπωλείων που αποχαιρετά την Ελλάδα της κρίσης, εκδίδονται μερικές δεκάδες νέες κάρτες βιβλιοθήκης. Και για κάθε ρεπορτάζ στις βιβλιοθήκες της Αθήνας που ξεκινά με δισταγμούς και επιφυλάξεις, υπάρχουν πολλοί λάτρεις τους έτοιμοι να τις υπερασπιστούν, καταθέτοντας ο καθένας τις δικές του εμπειρίες. Επιστροφή στις βιβλιοθήκες «Η αύξηση στην προσέλευση του κόσμου τα τελευταία δύο χρόνια είναι τεράστια, 50%, ίσως και περισσότερο» λέει ο κ. Κοσμάς Ματσάγκας, βιβλιοθηκονόμος εδώ και 28 χρόνια στην Βιβλιοθήκη του Δήμου Αθηναίων. «Οι περισσότεροι ζητάνε λογοτεχνία και ιστορία. Από την κρίση και μετά, το μυθιστόρημα είναι όλο και πιο δημοφιλές. Ειδικά ο γυναικείος πληθυσμός, ενδιαφέρεται κυρίως για το ‘εύκολο’ μυθιστόρημα, ελληνικό και ξένο. Είναι η ανεργία, και η τρομοκρατία της τηλεόρασης, την οποία δεν θέλουν πια να βλέπουν. Πέρα από τα ελληνικά μυθιστορήματα, φοβερά δημοφιλείς είναι και ξένοι συγγραφείς όπως ο Στίβεν Κινγκ και ο Τόλκιν. Φαντασία, δηλαδή, το είδος που βοηθά περισσότερο να ξεφύγεις από την καθημερινότητα». 

Διαβάστε περισσότερα στο: http://www.in2life.gr/everyday/modernlife/article/260453/vivliothhkes-daneizomaste-san-allote-.html?mainid=275227
Πηγή: www.in2life.gr

Διαβάζοντας στη Χάννα - Μπέρνχαρντ Σλινκ

 Ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο με έντονα ψυχογραφικά στοιχεία των πρωταγωνιστών του είναι το μυθιστόρημα του γερμανού  Μπέρνχαρντ Σλινκ. Με έντονο ιστορικό υπόστρωμα ο συγγραφέας χρησιμοποιώντας λιτό αλλά όχι απλοϊκό τρόπο γραφής καταφέρνει να κεντρίσει το ενδιαφέρον μας και να το κρατήσει αδιάπτωτο μέχρι το τέλος. Ο έρωτας και ο πόλεμος συμπλέουν αφήνοντας μετέωρα ερωτήματα και ερωτηματικά. Ο αναλφαβητισμός παρουσιάζεται εν τέλει ως ατομική τροχοπέδη, που επιφέρει την κοινωνική απομόνωση και το εγκλεισμό. Ο αφηγητής και ήρωας προβαίνει σε μια αναδρομική αφήγηση του νεανικού του έρωτα με μια πολύ μεγαλύτερη γυναίκα, η οποία του απαιτούσε να της διαβάζει βιβλία μεγαλόφωνα. Η ηρωίδα αν και μοναχική, σκληρή και απόμακρη με ένα καλά κρυμμένο παρελθόν και θητεία στα Ες Ες καταφέρνει, ωστόσο, να κερδίσει τη συμπάθειά μας ή έστω την ανοχή μας. Τέλος, ο βραβευμένος συγγραφέας θέτει άμεσα και έμμεσα το θέμα της συλλογικής ενοχής και της  απονομής της δικαιοσύνης που προβληματίζει   ακόμα και σήμερα τη Γερμανική κοινωνία.  

Σύντομη περιγραφή

Επιστρέφοντας στο σπίτι ο 15χρονος Μίχαελ Μπεργκ έχει μία κρίση. Τον βοηθά μια 35άρα. Αργότερα ο έφηβος την επισκέπτεται με μια ανθοδέσμη, για να την ευχαριστήσει. Την ξαναεπισκέπτεται, γιατί η Χάννα είναι η πρώτη γυναίκα που ποθεί. Είναι η αρχή ενός κρυφού έρωτα. Όμως ένα μυστήριο περιβάλλει τη Χάννα. Κάποια μέρα εξαφανίζεται. Από τη ζωή του, όχι από τη σκέψη του. Χρόνια αργότερα τη βλέπει φοιτητής πια της Νομικής αυτός, στην αίθουσα του δικαστηρίου. Η Χάννα κατηγορείται ως εγκληματίας πολέμου. Ο νεαρός νομικός κλονίζεται. Το παρελθόν -του έρωτά του αλλά και της χώρας του- ξαναζωντανεύει ... Μυθιστόρημα με πολλαπλά επίπεδα ανάγνωσης, το "Διαβάζοντας στη Χάννα", διακρίνεται γι' αυτό το προτέρημα που μόνο τα έργα υψηλής ποιότητας διαθέτουν και γι' αυτό όλο και πιο σπάνια απαντώνται: είναι ένα σύντομο και συνάμα συγκλονιστικό μυθιστόρημα που μπορούν να το απολαύσουν όλοι οι αναγνώστες, απαιτητικοί και μη. Το βιβλίο μεταφράστηκε σε 28 γλώσσες και γνώρισε παντού πρωτοφανής επιτυχία, από την Αμερική ως την Ιαπωνία. Η μετάφραση του Ιάκωβου Κοπέρτι κέρδισε το βραβείο γερμανικής μετάφρασης του 2000. Το φθινόπωρο του 2008 προβλήθηκε η κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος από τον Στήβεν Ντάλντρυ (ελλ. τίτλος: "Σφραγισμένα χείλη") με τους Κέιτ Γουίνσλετ, Ντέιβιντ Κρος και Ρέιφ Φάινς στους πρωταγωνιστικούς ρόλους. http://www.books.gr/ViewShopProduct.aspx?Id=2635891

Κουστούμι στο χώμα της Ιωάννα Καρυστιάνη

Μια ξεχωριστή απολαυστική αναγνωστική εμπειρία αποτελεί η ανάγωνση του μυθιστορήματος  «Κουστούμι στο χώμα» της Ιωάννα Καρυστιάνη.

Περίληψη δες http://www.kastaniotis.com/book/978-960-03-2879-0

Ο Κυριάκος Ρουσιάς πήγε στην Αμερική στα δεκαπέντε του. Στα σαράντα τρία του μένει στο Γκαίηθερσμπεργκ και δουλεύει στο Φρέντερικ, ερευνητής στο Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας. Δεν πολυμιλάει για το σόι του, δεν πολυμιλάει για τα παλιά. Το καλοκαίρι του '98, απροειδοποίητα, επιστρέφει στο χωριό του για πρώτη φορά. Και πέφτει πάνω στον άλλο Κυριάκο Ρουσιά. Ακούει εκείνη τη φωνή που τρυπούσε το ρόδι και ξεφλούδιζε το πετραμύγδαλο. Ψάχνει κάποια Μάρω με μια ελιά σα δάκρυ στην πίσω μεριά της γάμπας. Αναρωτιέται πώς είναι το βλέμμα του ανθρώπου τη στιγμή που παίρνει μια μοιραία απόφαση. Βασικό θέμα του βιβλίου αποτελεί κάτι που η ίδια η συγγραφέας γνωρίζει εκ των έσω και δεν είναι άλλο παρά η κρητική εδώ σφακιανή βεντέτα και οι ολέθριες συνέπειές της στις ζωές πολλών ανθρώπων.

Ο κεντρικός ήρωας ο Κυριάκος Ρουσιάς επιστρέφει στο γενέθλιο τόπο μετά από πολύχρονη παραμονή στην Αμερική για να κλείσει τους λογαριασμούς με το παρελθόν του που είναι ακόμα ανοικτοί. Οι κοινωνικές συνθήκες έχουν αλλάξει και τα  ήθη έχουν αμβλυνθεί με αποτέλεσμα οι κάθε είδους βεντέτες να ανήκουν πλέον στο παρελθόν. Εχθρός και αντίπαλος του Κυριάκου Ρουσιά είναι ο πρώτος εξάδελφός του με το ίδιο ακριβώς όνομα αλλά με τα αντίθετα εξωτερικά και εσωτερικά χαρακτηριστικά. Ο εξ Αμερικής ερχόμενος Κυριάκος είναι μορφωμένος, πολιτισμένος και εκλεπτυσμένος ένας ψηλός και φιλήσυχος μάλλον άνθρωπος. Απεναντίας, ο εξάδερφός του είναι ένας βοσκός, αμόρφωτος, άξεστος σε τρόπους άγριος στη συμπεριφορά που τον βαραίνει η δολοφονία του Μύρωνα Ρουσιά, πατέρα του Κυριάκου.

Στις τρεις εβδομάδες που θα μείνει στην Κρήτη ο Κυριάκος Ρουσιάς θα μάθει ότι και ο πατέρας του υπήρξε στυγερός δολοφόνος και θα αποκαλύψει φρικιαστικές λεπτομέρειες που αγνοούσε έως τότε για το θέμα της δολοφονίας.Αγωνία γεννάται ως προς τη στάση που θα κρατήσει ο Κυριάκος Ρουσιάς ο εξ Αμερικής, ο οποίος οφείλει να πάρει το αίμα του νεκρού πατέρα του πίσω. Εντούτοις, η συγγραφέας με ένα ιδιαίτερο αφηγηματικό τρόπο και με μια δυνατή σκηνή κάτω από το φως του φεγγαριού και μακριά από αδιάκριτα βλέμματα θα κατορθώσει να φέρει τη διακριτική συμφιλίωση ανάμεσα στους ξαδέρφους. Ο ρυθμός της αφήγησης στην αρχή τουλάχιστον είναι αργός αλλά και απολαυστικός αφήνοντας τον αναγνώστη να αποκωδικοποιεί τα γεγονότα και τις μύχιες σκέψεις του κεντρικού ήρωα. Η συνήθεια της Καρυστιάνη να μη χρησιμοποιεί τελείες είναι εμφανής και στο παρόν μυθιστόρημα κάνοντας τον αναγνώστη περισσότερο ενεργό. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει ο τρόπος με τον οποίο προβάλλεται η Κρήτη και συγκεκριμένα ο χώρος, οι άνθρωποι και οι συνήθειές τους.

Μέσα από την αφήγηση της ζωής της οικογένειας των Ρουσιάδων φαίνονται οι καταλυτικές αλλαγές στον τρόπο ζωής με την εισβολή της τεχνολογίας με τα ραδιόφωνα, τους υπολογιστές, τα κινητά, τους θερμοσίφωνες .Οι αρετές του βιβλίου είναι πολλές και κυρίως εντοπίζονται στο ενδιαφέρον θέμα, στη σφικτή πλοκή, στην καθαρή παρουσίαση του ήρωα με κινηματογραφικές λεπτομέρειες όπως το γεγονός ότι έχασε το βαφτιστικό σταυρό του, ο πρώτος του έρωτας και η τύχη του, η αντίστιξη ανάμεσα στους δυο αντίθετους  ξαδέρφους.

Βέρα Δακανάλη

“Μικρά Αγγλία” της Ιωάννας Καρυστιάνη

Η “Μικρά Αγγλία” της Ιωάννας Καρυστιάνη αποτελεί σίγουρα ένα ξεχωριστό βιβλίο και μια απολαυστική αναγνωστική  εμπειρία για το καλοκαίρι και όχι μόνο.  Με τον όρο “Μικρά Αγγλία” αποκαλούνταν συχνά τότε το νησί της ΄Ανδρου  από τα τέλη του 19ου αιώνα έως την εποχή του μεσοπολέμου λόγω των εφοπλιστικών συναλλαγών αλλά και της αντιπαλότητας με την πανίσχυρη Αγγλική ναυτιλία.  To μυθιστόρημα που έχει ηθογραφικές και δραματικές προεκτάσεις  κέρδισε την καρδιά του αναγνωστικού κοινού, απέσπασε το κρατικό βραβείο λογοτεχνίας (το 1998) και μεταφράστηκε σε 10 γλώσσες από το 1997 που εκδόθηκε.   
Εξάλλου με αγωνία περιμένουμε την Μικρά Αγγλία τον προσεχή χειμώνα στους κινηματογράφους. Η νέα ταινία του Παντελή Βούλγαρη, σε σενάριο της Ιωάννας Καρυστιάνη, βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο της αναμένεται στις 5 Δεκεμβρίου 2013 στους κινηματογράφους. Ο Παντελής Βούλγαρης μας μεταφέρει μέσα από τις προσωπικές ιστορίες την εικόνα μιας Ελλάδας που δεν υπάρχει πια. Τώρα, μας ταξιδεύει σε μία ακόμη τρικυμιώδη περίοδο της ελληνικής ιστορίας, την Ελλάδα του Μεσοπολέμου στο αρχοντικό νησί της Άνδρου.  
Η Ιωάννα Καρυστιάνη μας ταξιδεύει στη θάλασσα της ανθρώπινης καρδιάς με τη την εξαιρετική και συνάμα απαιτητική συγγραφική πένα της. 
Σχεδόν 80 χρόνια πριν λοιπόν, το νησί της ΄Ανδρου κατοικούνταν σχεδόν αποκλειστικά από γυναίκες, αφού  οι περισσότεροι  άντρες βρίσκονταν στις θάλασσες για να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα για την  οικογένεια τους. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο με φόντο τις δεκαετίες του 1930 και του 1940 γεννήθηκε ο μυστικός αλλά και παράφορος έρωτας της Όρσας και του Σπύρου, όπως τον αποτύπωσε  η  Ιωάννας Καρυστιάνη. Ο έρωτας αυτός μοιραία εντάσσεται στο γενέθλιο τόπο της ΄Ανδρου και έχει μια προδιαγεγραμμένη πορεία.
Ένα μοναδικό μυθιστόρημα που κινείται σε δυο επίπεδα. Αφενός στο νησί της ΄Ανδρου με το μικρόκοσμό του που έχει άμεση σχέση με τη θάλασσα και τη ναυτική ζωή και αφετέρου την ερωτική ιστορία ανάμεσα στην κεντρική ηρωίδα Όρσα και το Σπύρο, ένα φιλόδοξο και πανέμορφο ναυτικό. 
Το βιβλίο αφηγείται έντεχνα την ιστορία τεσσάρων ανθρώπων που παραπαίουν  ανάμεσα  στον έρωτα, στη μοίρα, στις ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες.   
Ενδιαφέρον μεγάλο παρουσιάζει ο χαρακτήρας της μητέρας της  Μίνας Σαλταφέρου που με τον ηγετικό ρόλο της μέσα στην οικογένειά της απουσία συζύγου ναυτικού καταφέρνει να ριμάξει τις ζωές όλων με τις αυταρχικές αποφάσεις της. Δρα δυναστευτικά είναι υπολογίστρια και καιροσκόπος μοιράζει τους όρους του παιχνιδιού ερήμην των παιδιών της και των συναισθημάτων τους. Η μητέρα τους Μίνα, όμως, έχει διαφορετικά σχέδια για καθεμία από αυτές: η πρώτη θα παντρευτεί τον πλοιοκτήτη Νίκο Βατοκούζη που ουδέποτε θα αγαπήσει, ενώ η δεύτερη θα γίνει ζευγάρι με τον ανεκπλήρωτο έρωτα της αδελφής της, το καπετάνιο πλέον Σπύρο, ανήμπορη να αποδράσει από το νησί στο οποίο μεγάλωσε.
Η Καρυστιάνη φαίνεται ότι εντρύφησε με επιμέλεια στα ναυτικά ζητήματα, τα οποία παρουσιάζει με κάθε εξαντλητική λεπτομέρεια στο βιβλίο της. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι  η Κατερίνα Μπασαντή   αποστρεφόταν τη θάλασσα, δεν έτρωγε ψάρια μήπως είχαν γευτεί τη σάρκα του πνιγμένου άντρα της και κεντούσε τα ναυάγια του νησιού.  Η ίδια η συγγραφέας δήλωσε :http://www.efsyn.gr/?p=45347 «Ηθελα να ιχνηλατήσω τον εσωτερικό κόσμο εκείνων που βρισκόντουσαν στην αγκαλιά του ωκεανού και στη συνέχεια των γυναικών τους. ΄Ολα τα σπίτια στην Άνδρο είναι λαβωμένα από τα ναυάγια. Την πρώτη ημέρα που ήρθα, εξ αιτίας ενός φίλου μου απ” τη Νομική, δεν μου άρεσε τίποτα. Προερχόμουν κι από μια κατάθλιψη… Εμπαινα στο ένα σπίτι, φωτογραφία με τον πνιγμένο. ‘Εμπαινα στο άλλο, τα ίδια… Αισθάνθηκα ένα τεράστιο σοκ. Σε μια στιγμή άλλαξαν τα πάντα μέσα μου. Αγάπησα παράφορα το νησί εξ αιτίας του πένθους. Το 1989 αυτά, όταν δεν είχα γράψει ακόμα τίποτα. Εκεί αισθάνθηκα την ανάγκη να γράψω ένα βιβλίο για τον ναυτικό, που φεύγει από τη γενέθλια γη και δεν επιστρέφει ποτέ».
Η νέα ταινία του Παντελή Βούλγαρη, βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο της Ιωάννας Καρυστιάνη από τις Εκδόσεις Καστανιώτη. 


Trailer - "Μικρά Αγγλία"
http://www.youtube.com/watch?v=ofejpCEs7I4

Ζωή από την αρχή, της Μαρίας Τζιρίτα

Το νέο βιβλίο της Μαρίας Τζιρίτα  χωρίς να είναι αστυνομικό έχει κάποια στοιχεία που δημιουργούν την εντύπωση ότι πρόκειται για αστυνομική λογοτεχνία.

 Από την αρχή μέχρι το τέλος πραγματεύεται την ιστορία της εξαφάνισης ενός εφήβου και τις προεκτάσεις της στη συγκεκριμένη οικογένεια. Η κεντρική ηρωίδα η Νατάσα μέσα από την πρωτοπρόσωπη αφήγηση μας επιτρέπει να παρακολουθήσουμε την αγωνία και τα αδιέξοδά της καθώς αγωνίζεται να ανακαλύψει το γιο της που αγνοείται χωρίς να αφήσει ιδιαίτερα ίχνη κατά τη δίμηνη εξαφάνισή του.

O αναγνώστης δεν μπορεί παρά να αφουγκραστεί την οδύνη της μάνας που με καρτερία αντιμετωπίζει την όχι μόνο την εξαφάνιση του Αχιλλέα, αλλά και τις κατηγορίες σε βάρος της για πιθανή εμπλοκή και ενοχή της στην εν λόγω εξαφάνιση.

Πραγματικός αρωγός της στέκεται ο Δημήτρης που με πραγματικό ενδιαφέρον στηρίζει διακριτικά, αλλά ουσιαστικά τη Νατάσα στη δοκιμασία που περνά.

Ο βασικός ήρωας ο Αχιλλέας που πολύς λόγος γίνεται γι΄αυτόν από σκέψεις, λόγια και κρίσεις  τρίτων εμφανίζεται και αποκαλύπτεται προς το τέλος του βιβλίου.

Με απλό και λιτό τρόπο χωρίς ακρότητες και υπερβολές η συγγραφέας πετυχαίνει να διατηρήσει από την αρχή μέχρι το τέλος αδιάπτωτο το ενδιαφέρον μας αγγίζοντας διάφορα άλλα περιφερειακά θέματα όπως: ο καταστροφικός έρωτας, η σύγχρονη αλλοτρίωση και η μοναξιά των πόλεων, η έλλειψη επικοινωνίας, η ηθική παρακμή.Στα θετικά γνωρίσματα της γραφής της συγγραφέως είναι ο τρόπος που παρουσιάζεται η σχέση των κεντρικών ηρώων με το θείο που δημιουργεί γαλήνη και ηρεμία στις ψυχές των αναγνωστών καθώς πρόκειται για μια σχέση ειλικρινή.

Ο τίτλος «Ζωή από την αρχή» είναι ευρηματικός  και επιτυχημένος γιατί κάθε αναγνώστης μπορεί να θέσει το συγκεκριμένο ερώτημα/προβληματισμό σε κάποια φάση της ζωής του όταν τα πράγματα έχουν πάρει λανθασμένη τροπή για τον ίδιο.

Οι μούσες της σιωπής της Νικόλ-Αννας Μανιάτη

Μια ενδιαφέρουσα ιστορία τεσσάρων επιτυχημένων γυναικών με κοινό παρανομαστή έναν άντρα που καταστρέφει τα όνειρα και τη ζωή τους. Η αφήγηση είναι στρωτή και ο αναγνώστης αγωνιά για την τύχη των γυναικών και κυρίως της τελευταίας ηρωίδας της Πέπης που μπλέκει στα δίκτυα του ανάλγητου Κίμωνα. 

Ο βασικός ήρωας- αντιήρωας ο Κίμωνας είναι ένας μακιαβελικός ήρωας με θετικό του στοιχείο μονάχα την εξωτερική εμφάνιση και την μοναδική του ικανότητα να πείθει τις ευάλωτες γυναίκες με το σαγηνευτικό του χαμόγελο.

Εγωπαθής, είρωνας, μισαλλόδοξος και εκδικητικός σκορπίζει αδιακρίτως τον πόνο και τη δυστυχία στις γυναίκες που βρίσκονται στο πλαί του.

Τον διακρίνει η αλαζονεία, ο εγωισμός και ο καιροσκοπισμός. 

Το βιβλίο πραγματεύεται διάφορα θέματα και κυρίως την κρίση των ανθρώπινων σχέσεων και την πνιγηρή μοναξιά των ανθρώπων σε κάθε ηλικία αλλά κυρίως στην τρίτη ηλικία. 

Στο τέλος έρχεται η θεία Δίκη με το βασανιστικό και ανελέητο θάνατο του Κίμωνα και την άρνηση των γυναικών να αναγνωρίσουν το πτώμα του. 

Οι αναφορές στη μοίρα στο τέλος κάθε κεφαλαίου  έχουν μια ποιητική χροιά και προοικονομούν τον κοινό δεσμό που δένει αναπόφευκτα τις τέσσερις γυναίκες.

Ιστορικό μυθιστόρημα για παιδιά

Από την Ελένη Σαραντίτη

«Οι περισσότεροι διδάσκαλοι απαγορεύουν εις τους μαθητάς των να διαβάζουν μυθιστορήματα και άλλα τοιαύτα βέβηλα έργα...».

Από άρθρο έλληνα παιδαγωγού του 1900                                     

Σαν να μην αρκούσαν οι τόσες εθνικές μας συμφορές και ταλαιπωρίες, σαν να μη δίνονταν μάχες για την καταπολέμηση της αμάθειας, είχαμε και τις αντιλήψεις αυτές που αν κυριαρχούσαν, η ελληνική παιδική λογοτεχνία θα εξοντωνόταν και όχι απλώς -όπως για δεκαετίες συνέβη- θα παραμεριζόταν. Εντούτοις, ήδη από τις αρχές του περασμένου αιώνα το παιδικό βιβλίο άρχισε να κυκλοφορεί και να διαβάζεται (από τα παιδιά των πλούσιων ή διανοούμενων οικογενειών κυρίως) κι έπειτα να διαδίδεται, να δανείζεται, ν' αλλάζει χέρια, να αγαπιέται όπως του πρέπει. Φυσικά αναφερόμαστε στα βιβλία της Πηνελόπης Δέλτα (1874-1941), που ήταν από τις σημαντικότερες γυναικείες φυσιογνωμίες στις κρίσιμες εκείνες πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Πολλά από τα έργα της, τα ιστορικά κυρίως, έχουν κάνει μέχρι σήμερα άνω των σαράντα ανατυπώσεις. Και ας αναφέρουμε μόνο τα μυθιστορήματα «Για την Πατρίδα», «Στον καιρό του Βουλγαροκτόνου», «Στα μυστικά του Βάλτου».

Ιστορικά μυθιστορήματα που διαβάστηκαν και από νέους έγραψε -με τη γλαφυρότατη πένα- του και ο Σπύρος Μελάς (1882-1966), όπως λ.χ. «Ο Γέρος του Μοριά», «Ματωμένα ράσα», «Ο ναύαρχος Μιαούλης».

Πολυγραφότατος και μεγάλος γνώστης -και λάτρης- της εθνικής μας εξέγερσης ήταν και ο συγγραφέας Τάκης Λάππας (1904- 1995). Τα βιβλία του, μυθιστορηματικές βιογραφίες, με ωραία γλώσσα και πολύν ενθουσιασμό γραμμένα, έφτασαν και στο πιο μακρινό χωριό. Μερικά δε από αυτά ανατυπώνονται ακόμη, όπως «Οι θαλασσομάχοι του Αιγαίου», «Οι ήρωες του '21 στα παιδικά τους χρόνια», «Νικηταράς», «Ρήγας Βελεστινλής», «Ο Κατσαντώνης», «Οδυσσέας Αντρούτσος» κ.ά.

Ιστορικά μυθιστορήματα για παιδιά έγραψε και ο Νίκος Καζαντζάκης, όπως λ.χ. το πολύ γνωστό «Στα παλάτια της Κνωσού» ή το «Μέγας Αλέξανδρος».

Ενα πολύ καλό ιστορικό βιβλίο για παιδιά είναι και το μυθιστόρημα «Μέσα στις φλόγες» της Διδώς Σωτηρίου. Και της Λιλίκας Νάκου (1903-1989) τα διηγήματα όμως, «Η κόλαση των παιδιών». Της Γαλάτειας Σαράντη τα μυθιστορήματα «Στη χαραυγή της λευτεριάς» και «Οι μπαρουτόμυλοι της Δημητσάνας» διαβάστηκαν πολύ και με μεγάλο ενδιαφέρον. Αλλά βλέπουμε ότι συν τω χρόνω τα ιστορικά μυθιστορήματα για παιδιά διαρκώς αρτιώνονται - όπως άλλωστε ολόκληρη η ελληνική παιδική λογοτεχνία, που αποβάλλει τον διδακτισμό, τον φόβο του «τολμηρού», ελευθερώνεται. Οι συγγραφείς διαβάζουν περισσότερο, έρχονται σε επαφή με συναδέλφους τους του εξωτερικού, παρακολουθούν τάσεις και κινήματα, η άνοδος του βιοτικού επιπέδου βοηθά, το βιβλίο γίνεται προσιτό και σε ασθενέστερες οικονομικά τάξεις, οι γονείς ενημερώνονται και επιλέγουν. Ετσι το εξαιρετικό μυθιστόρημα για παιδιά της Αλκης Ζέη «Ο Μεγάλος περίπατος του Πέτρου» έφτασε στα χέρια χιλιάδων νεαρών αναγνωστών. Αλλά αυτό δεν χρειάζεται συστάσεις. Χρειάζεται συστάσεις όμως ένα άλλο πολύ ωραίο ιστορικό βιβλίο της Ζωής Βαλάση, «Η πριγκίπισσα της Παλμύρας» (Κέδρος), που δεν κυκλοφόρησε ευρέως - όπως θα του άξιζε. Και η Ζωρζ Σαρρή έγραψε ιστορικά μυθιστορήματα, όπως «Οι νικητές», «Οταν ο ήλιος», «Τα γενέθλια». Της Λιλής Μαυροκεφάλου τα δύο συναρπαστικά μυθιστορήματα «Αγης» και «Κλεομένης» (οι δυο σπουδαίοι μεταρρυθμιστές βασιλείς της Σπάρτης) δεν πέρασαν απαρατήρητα, και ας σημειωθεί ότι η Λιλή Μαυροκεφάλου έχει γράψει και άξια λόγου ιστορικά μυθιστορήματα για ενηλίκους, ενώ η Κίρα Σίνου έγραψε, ανάμεσα στα πολλά πεζογραφήματά της για παιδιά, και τα ιστορικά μυθιστορήματα «Οι τελευταίοι βασιλείς της Ατλαντίδας», «Οι ιερές γάτες» και το πολύ ενδιαφέρον «Αννα και Θεοφανώ», που αφορά τις ομώνυμες ξενοπαντρεμένες πριγκίπισσες του Βυζαντίου με την ισχυρή προσωπικότητα· το «Πέτρινο σπίτι» της Ηρώς Παπαμόσχου είναι ένα καλό, γεμάτο αισθήματα μυθιστόρημα, καθώς και το «Τραγούδι για τρεις» της Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου, που περιέχει όλα εκείνα τα στοιχεία που κάνουν ένα μυθιστόρημα αξιανάγνωστο. Αν και όχι ιδιαίτερα γνωστό, το μυθιστόρημα του Μανουήλ Τασούλα «Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα» είναι σοβαρό και προσεγμένο.

Η Ελένη Δικαίου (1952- ) έχει γράψει αρκετά ιστορικά βιβλία· αν και θεωρώ ότι το πιο ολοκληρωμένο, το ευφραδέστερο για τον αναγνώστη είναι «Τα κοριτσάκια με τα ναυτικά», αναφερόμαστε και σε άλλους τίτλους, όπως «Οι θεοί δεν πεθαίνουνε στην Πέλλα», «Ο πόλεμος στην Τροία», «Θησέας, ο ήρωας της Αθήνας», κ.ά.

Βεβαίως υπάρχουν και άλλοι ακόμη συγγραφείς που έγραψαν ιστορικά μυθιστορήματα για παιδιά, αλλά, δυστυχώς, δεν μπορούν να περιληφθούν όλοι εδώ, μια μικρή επιλογή κάνουμε. Αλλωστε τον τελευταίο καιρό τυπώνονται λιγότερα ιστορικά μυθιστορήματα, ενώ περισσεύουν τα βιβλία με σύντομα κειμενάκια για πολύ μικρά παιδιά που ό,τι αρχίζουν να διαβάζουν· από αυτά, άλλα είναι χαριτωμένα και άλλα όχι. Πάντα όμως ο κόπος που καταβάλλεται είναι μικρός· και από μέρους του αναγνώστη, και από μέρους του συγγραφέα...

Τα βιβλία που παρουσιάζουμε παρακάτω είναι ιστορικά μυθιστορήματα της τελευταίας -τα περισσότερα- παραγωγής. Σε μερικά από αυτά έχουμε αναφερθεί και άλλοτε· αξίζει, όμως, να τα θυμηθούμε ξανά· πρόκειται για καλά βιβλία.

**Αννα Γκέρτσου-Σαρρή

Μ' ενάντιους ανέμους

εκδόσεις Κέδρος, σ. 392, ευρώ 16.

Η Αννα Γκέρτσου-Σαρρή με την υπευθυνότητα που τη διακρίνει έγραψε ένα πολύ καλό ιστορικό μυθιστόρημα για νέους, ίσως από τα σημαντικότερα που κυκλοφόρησαν τα τελευταία χρόνια. Με ωραία γλώσσα, θαλασσινή, τραχιά και χυμώδη, γλυκιά όπου πρέπει και θυμωμένη όταν επιβάλλονται ο θυμός ή η διαμαρτυρία, με σκηνές εντυπωσιακές, συγκρούσεις, ταραχές, με ταξίδια επικίνδυνα και ναυτικές επιχειρήσεις, ήρωες και αντιήρωες, δειλούς αλλά και αποφασισμένους, μια Ελλάδα σε αναβρασμό, μια Ελλάδα επαναστατημένη, και μια γυναίκα θεϊκών διαστάσεων: η Δόμνα Βισβίζη. Η σχεδόν άγνωστη και παραμερισμένη ηρωίδα.

Η Δόμνα Βισβίζη (Αίνος Θράκης 1783- Πειραιάς 1850), κόρη εύπορων γαιοκτημόνων, «Καπετάνισσα» στην Επανάσταση του 1821, παντρεμένη από το 1808 με τον φιλικό και αγωνιστή, πλοιοκτήτη Χατζή-Αντώνη Βισβίζη (Αίνος; - Αγία Μαρίνα Φθιώτιδας 1822), μαζί με τα τέσσερα ανήλικα παιδιά της ακολούθησε τον άνδρα της στις επιχειρήσεις εναντίον των Τούρκων. Η Θρακιώτισσα αρχόντισα, όταν ξάφνου πεθαίνει ο σύντροφός της, αναλαμβάνει η ίδια τη διακυβέρνηση του μπρικιού και την ευθύνη της σίτισης και του εξοπλισμού των 140 ανδρών του πληρώματος. Υστερα από περιπολίες, μάχες, μεταφορά πολεμοφοδίων, αβαρίες και με την ευθύνη της διευκόλυνσης διακίνησης των στρατευμάτων με τα πυροβόλα της, ύστερα από χαμούς, νίκες, θριάβους και απώλειες, παραχώρησε το πλοίο της στην ελληνική κυβέρνηση για να το μετατρέψει σε πυρπολικό. Πέθανε μες στη φτώχεια και στη λησμονιά. Και την αγνωμοσύνη.

Αυτής της σπουδαίας γυναίκας την ιστορία αφηγείται η Αννα Γκέρτσου-Σαρρή. Στις σελίδες του μυθιστορήματος η ηρωίδα μιλά εξομολογητικά, λες και αυτοβιογραφείται. Στα 60 της πλέον, πλούσια σε αισθήματα και γνώση, και με την ασύγκριτη αίσθηση ότι έκανε το καθήκον της παρά «Τους ενάντιους ανέμους», με την πίκρα στα λόγια αλλά τη γλύκα στην ψυχή, «...έφτασα να πιστεύω», ομολογεί, «πως δύο είναι τα σημαδιακά πράματα στη ζωή του κάθε ανθρώπου: το σπιτικό του και η πατρίδα όπου γεννήθηκε. Τούτες είναι οι πρώτες βούλες που τον σφραγίζουν. Θα τα πω όλα με τη σειρά που ήρθαν στη ζωή μου». Τι ζωή! Στο μυθιστόρημα θα γνωρίσουμε και άλλες σημαντικές μορφές του Ελληνισμού· τον Καΐρη, τον Ανδρούτσο, τον Εμμανουήλ Παπά, την Ευανθία Καϊρη. Με τον ανεξαργύρωτο Νικηταρά και την άξια γυναίκα του Αγγελίνα η Δόμνα Βισβίζη γειτόνεψε σε γειτονιά του Πειραιά. Παρούσα στη σύλληψη του Νικηταρά. Παρούσα και στην τύφλωσή του. Μια μέρα κάτι ψαράδες πήραν να τραγουδούν: «Πουλάκι πόθεν έρχεσαι, πουλάκι γι' αποκρίσου/ μην είδες και μην άκουσες για την κυρά-Δομνίτσα/ την όμορφη, τη δυνατή, την αρχικαπετάνα...». Εκείνη περνούσε και τ' άκουσε. Δάκρυσε. Θυμήθηκε. Πόσα δεν είχε να θυμηθεί...

Ενα έργο το οποίο ξετυλίγει στιγμές του Αγώνα σημαντικές και μας γνωρίζει μια υπέροχη προσωπικότητα, μια μεγάλη ηρωίδα, που ωστόσο παρέμεινε άτομο σεμνό, ταπεινό, άνθρωπος αληθινός δηλαδή. Η Αννα Γκέρτσου-Σαρρή έκανε σοβαρή δουλειά.

Αν θέλετε να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο πατήστε ΕΔΩ

Το Νορβηγικό δάσος- Χαρούκι Μουρακάμι

Ένα εξαιρετικό βιβλίο που ανακάλυψα στα καλοκαιρινά μου αναγνώσματα είναι το Το Νορβηγικό δάσος  του Χαρούκι Μουρακάμι. Πρόκειται για την ιστορία που αφηγείται ο κεντρικός ήρωας ο Τόρου Βατανάμπε για την ίδια τη ζωή του, ακούγοντας το κομμάτι Νορβηγικό δάσος των Beatles.Οι αναμνήσεις ζωντανεύουν στη μνήμη του και ο Βατανάμπε περιγράφει με σαγηνευτική λεπτομέρεια τρία χρόνια από τη ζωή του και συγκεκριμένα από τα δεκαεφτά μέχρι τα είκοσί του, που τελειώνει το κολέγιο και πηγαίνει στο πανεπιστήμιο. Στα χρόνια αυτά  δεσπόζει η  φιλία του με τον Κιζούκι και την φίλενάδα του την Ναόκο. Δείτε για το περιεχόμενο του βιβλίου εδώ

 Ο Τόρου είναι  ένας φοιτητής που συναντά ανθρώπους γύρω  του, καθώς βγαίνει από την εφηβεία,  που αυτοκτονούν στη δίνη των συναισθηματικών τους  μεταβολών, κι άλλους που λειτουργούν με  κυνισμό απολαμβάνοντας την εφήμερη ηδονή. 

Οι δύο κοπέλες που συναντά στη ζωή του ο ήρωας συμβολίζουν τους δύο διαφορετικούς κόσμους σεξουαλικότητας, τον κόσμο της αγνότητας και αθωότητας από τη μια  και τον κόσμο της σαρκικής ηδονής.  

Ένα βιβλίο με κύριο άξονα τον έρωτα που οδηγεί στην αυτογνωσία, έναν έρωτα αδιέξοδο και τραγικό. Ο θάνατος και η αυτοχειρία λαμβάνουν χώρο συχνά στο στενό κύκλο του πρωταγωνιστή. Αλλεπάλληλες αυτοκτονίες συγκλονίζουν τον ήρωα και στιγματίζουν τη ζωή του. Η λιτή, απέριττη αφήγηση είναι πρωτοπρόσωπη και σαγηνεύει τον αναγνώστη ιδιαίτερα στις περιγραφές και υπάρχουν αρκετοί ζωντανοί διάλογοι. Το βιβλίο είναι πραγματικά ενδιαφέρον οδηγώντας τον αναγνώστη στο διαλογισμό και στον προβληματισμό για καίρια θέματα που τον ταλανίζουν όπως είναι : η εφηβεία, η λογοτεχνία, η φιλία, η αστικοποίηση, η μοναξιά, η πολιτική, ό έρωτας και ο θάνατος. Αξιοσημείωτο είναι το τέλος που έχει το μυθιστόρημα, ο Μουρακάμι μας δίνει ένα ανοικτό τέλος που επιδέχεται πολλαπλές ερμηνείες και εμπλέκει τον αναγνώστη να σκεφτεί με τη δική του φαντασία ποιο είναι το μέλλον του ήρωα στο εξής.

Στράτης Μυριβήλης- Η Ζωή εν τάφω

Το "Η ζωή εν τάφω" άρχισε να σχεδιάζεται μέσα στα χαρακώματα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, στην προκάλυψη του Μοναστηριού της Σερβίας. Ένα κεφάλαιο κιόλας δημοσιεύτηκε από τότες στην εφημερίδα "Νέα Ελλάδα", που 'βγαινε στη Θεσσαλονίκη το 1917. Μετά από τη Μικρασιατική Καταστροφή, το πρώτο σύνολο μπήκε σαν επιφυλλίδα στη βδομαδιάτικη "Καμπάνα της Μυτιλήνης". Το ανάτυπο από εκείνη την επιφυλλίδα (1924) στάθηκε η πρώτη έκδοση του βιβλίου. Από τότες το "Η ζωή εν τάφω" σημειώνει μια σταθερή πορεία ως τις μέρες μας, ανάμεσα σε πολλές και τρικυμιώδεις πολιτικές περιπέτειες, ενθουσιασμούς και παρεξηγήσεις. Για περισσότερες λεπτομέρειες δείτε εδώ

Ο Στράτης Μυριβήλης,  ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους της γενιάς του ’30, αντιµιλιταριστής πατριώτης και  πεζογράφος γεννήθηκε στη Συκαµιά της Λέσβου το 1890. Ο συγγραφέας δεν παρουσιάζει την ηρωική διάσταση του πολέµου, αλλά την  πραγµατικότητα, έτσι όπως βιώνεται από τον φοιτητή λοχία Κωστούλα και καταγράφεται στο ηµερολόγιό του. Περιγράφεται αναλυτικά η φρίκη των χαρακωµάτων,  όπως την έζησε ο ίδιος ο συγγραφέας. Το αντιπολεµικό µήνυµα του έργου προβάλλεται µέσα από την ωµότητα της ρεαλιστικής περιγραφής και τις προσωπικές σκέψεις του ήρωα. Η αγάπη για τη ζωή,  για τον άνθρωπο και το φυσικό του περιβάλλον είναι τα κύρια θέματα του βιβλίου.

Το Δέκα του Καραγάτση : το μυθιστόρημα και η σειρά

"Το 10" του Καραγάτση 

Το κύκνειο άσμα του Καραγάτση είναι το μυθιστόρημα «Το 10» που αν και ημιτελές αποτελεί ίσως το ωριμότερο και αρτιότερο έργο του. Ο Καραγάτσης άρχισε να το γράφει το 1959 και τέλειωσε  το Σεπτέμβρη του 1960, όταν απεβίωσε ο συγγραφέας σε ηλικία μόλις 52 χρονών.

 Ο Καραγάτσης είναι από τους σημαντικότερους μυθιστορηματογράφους της νέας ελληνικής γλώσσας και ο επιφανέστερος της γενιάς του ’30. ΄Εντονο είναι το επικό, το λυρικό και το νατουραλιστικό στοιχείο στα έργα του. Πραγματικά μοναδικός στην ρεαλιστική περιγραφή και ψυχογράφηση των ηρώων του.

Κεντρικός πυρήνας του μυθιστορήματος είναι ένα παλιό εγκαταλειμμένο εργοστάσιο στο Πειραιά που μετατράπηκε σε πολυκατοικία των φτωχών εργατών παρουσιάζοντας  τη νεοελληνική κοινωνία του ’50. Το μυθιστόρημα είναι πολυπρόσωπο και πολυεπίπεδο περιλαμβάνοντας ένα σύνολο ετερόκλητων και μη ανθρώπινων χαρακτήρων. Ο τηλεοπτικός σταθμός Αlpha προέβαλε σε επανάληψη την ομολογουμένως επιτυχημένη σειρά σε 18 επεισόδια, που μπόρεσε να αποτυπώσει με ενάργεια το κλίμα της εποχής να τις ιδέες του Καραγάτση ενός διαχρονικού συγγραφέως που διαβάζεται ακατάπαυστα εδώ και δεκαετίες.

 

 Ο  Β. Αθανασόπουλος, Πρόλογος, σ. 13- 14, Το «10», Βιβλιοπωλείον της «Εστίας» 2007 αναφέρει ότι ως αφηγηματικό υλικό ο Καραγάτσης παρουσιάζει

 «όχι μια πλοκή ή κάποια θραύσματα πλοκής, αλλά κάποιους χαρακτήρες που μέσα από τη δράση τους και τη διασταύρωσή της με εκείνη των άλλων χαρακτήρων στοιχειοθετούν την πλοκή»

Το μυθιστόρημα έχει ρεαλιστικά και νατουραλιστικά στοιχεία. Οι περιθωριακοί ήρωες τη συμπεριφορά των οποίων καθορίζει όχι τόσο η λογική, αλλά το ένστικτο και η παρόρμηση  κεντρίζουν το ενδιαφέρον του αναγνώστη.

 Μάλιστα στο αφιέρωμα της Καθημερινής (16- 04- 2000): Νένα Κοκκινάκη, «Επιρροές του πεζογράφου στους νεότερους», σ. 14.  Στη φωτογραφία/σχέδιο του ιδίου του Καραγάτση διακρίνονται οι ήρωες όπως τους σκιαγράφισε στο χαρτί ο συγγραφέας τους. Ονόματα, σχέσεις, τόποι όπως τους φαντάστηκε. Το μυθιστόρημα εκδόθηκε τελικά το 1964.

Η Αγγελική Κωσταβάρα, στο άρθρο της «Τα οδυνηρά ανοίγματα της ψυχής στο χαώδες και στην αταξία, στο 10 του Καραγάτση», Μανδραγόρας, 22-23/1999, σσ. 221-223. Αναλυτικά το άρθρο θα το βρείτε εδώ εδώ

Οι ένοικοι του «10» εγκιβωτισμένοι κυριολεκτικά, μέσα στα ασφυκτικά κουτιά-δωμάτια της πολυκατοικίας, εξαναγκασμένοι να διαβιούν σε συνθήκες αφόρητης γειτνίασης, αλληλοεπηρεάζονται, σαν τα συγκοινωνούντα δοχεία. Ταπεινωμένοι στη βαθύτερη υπόστασή τους, δεν φαίνεται τίποτε να τους αποσπά, να τους εξυψώνει ή να τους διαφορίζει, εκτός από τον τρόπο που εισπράττουν τη δυστυχία ή την ευχαρίστηση που τους αναλογεί στη ζωή. Οι άνθρωποι του «10», παρότι έχουν συλληφθεί invitro, σε συνθήκες εργαστηρίου, εντούτοις ζωντανεύουν χάρη στις ουσιώδεις λεπτομέρειες, τις οποίες η διεισδυτική παρατηρητικότητα του συγγραφέα έχει συλλέξει. [...]
Σ’ αυτή λοιπόν τη συγκατοίκηση συμπίπτουν και συνωθούνται άνθρωποι απορριγμένοι, απόμαχοι, βολεμένοι κομπιναδόροι, εξαθλιωμένοι μεροκαματιάρηδες, ακαμάτηδες, συνταξιούχοι και δικαιούχοι κάθε λογής, χωρίς να έχουν επίγνωση της πτώσης τους. Άνθρωποι σε προϊούσα απαξίωση και φθορά, επιβιώνοντας όπως-όπως, μέσα σ’ αυτά τα κουτιά-δωμάτια, σε προθανάτια πρόβα, μιας εν σμικρώ νεκρούπολης.

Δείτε ακόμα εδώ  το άρθρο του Δημήτρη  Τζιόβα

Μ. Καραγάτσης: λαϊκός και μοντέρνος

http://www.tovima.gr/relatedarticles/article/?aid=23643

 Οι σχέσεις των φύλων

Ο Καραγάτσης, σε όλα του τα μυθιστορήματα, προβάλλει, μέσω των ανδρικών χαρακτήρων του, με νοσηρή επιμονή τον σεξιστικό Λόγο, ο οποίος υποβιβάζει τη γυναίκα στο κατώτατο σημείο πραγμοποίησης, συνοψίζοντας την ύπαρξή της σε απλό «σκεύος ηδονής». Ωστόσο, μέσα από τον τόνο της περιφρόνησης, του μίσους και της οργής, αφήνει να διαφανεί η ανδρική ανασφάλεια και η αγωνία της πιθανής ήττας στον αγώνα για επικράτηση. Η αδύνατη πλευρά του αρσενικού τονίζεται και από το γεγονός ότι ο Καραγάτσης δεν αφήνει την ανταγωνίστρια-γυναίκα χωρίς αντίλογο. Η Μαρία έχει πλήρη επίγνωση της κατασκευασμένης από το κυρίαρχο φύλο υποκειμενικότητάς της και των φυλικών σχέσεων που αυτή επιβάλλει. Αποδομεί έτσι τον σεξιστικό Λόγο και τον παρουσιάζει ως αυτό που είναι: ένα ιδεολόγημα, μια ανδρική φαντασίωση: «Θέλεις το καμουφλάρισμα», λέει στον Τασάκο, «κι εγώ έχω ξεμασκαρευτεί.

Αναλυτικά δείτε εδώ

Τζίνα Πολίτη, «Ο κίτρινος φάκελος»: Η ανεξακρίβωτη σκηνή. Δοκίμια για τους Ν. Καζαντζάκη, Α. Τερζάκη, Μ. Καραγάτση, Σ. Τσίρκα-Λ. Ντάρρελλ, Γ. Πάνου, Ρ. Γαλανάκη, Γ. Κιουρτσάκη, Δ. Δημητριάδη, Άγρα, Αθήνα 2001, σσ. 164-165.

Κριτικές για τη σειρά «Το 10»

Για να δείτε την κριτική του Βήματος πατήστε εδώ

 «Το 10» (Alpha) είναι μία σειρά από αυτές που σπάνια γυρίζονται στην τηλεόραση. Από τη μία το εξαιρετικό κείμενο βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Μ. Καραγάτση, από την άλλη τα προσεγμένα γυρίσματα, η εξαιρετική σκηνοθεσία (Πηγή Δημητρακοπούλου) και σκηνογραφία (Κώστας Παππάς), οι σπάνιες ερμηνείες, η ατμοσφαιρική μουσική (Ελένη Καραΐνδρου) συνιστούν ένα τηλεοπτικό προϊόν υψηλής αισθητικής και μοναδικό στο είδος του.

Η κριτική των Νέων

http://www.tanea.gr/vivliodromio/?aid=39918

Και είδαμε λίγο (τηλεοπτικό) φως: Μια ξεχωριστή, αν όχι μοναδική, για τα ελληνικά δεδομένα παραγωγή στην ελληνική τηλεόραση, με τη σειρά που είναι βασισμένη στο περίφημο- αν και ανολοκλήρωτο- μυθιστόρημα «10» του Μ. Καραγάτση. 

Η Γαλήνη του Ηλία Βενέζη

Η "Γαλήνη"είναι  ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα του Ηλία Βενέζη, στο οποίου αποτυπώνεται ο πόνος του ξεριζωμού των προσφύγων του 1922 από την περιοχή της Μικράς  Ασίας. Το ρεαλιστικό αυτό μυθιστόρημα είναι πολυπρόσωπο και θίγει θέματα διαχρονικά και επώδυνα που ταλανίζουν τις ανθρώπινες ψυχές.

Το μυθιστόρημα του ΓΑΛΗΝΗ εκδόθηκε τον Σεπτέμβρη του 1939  βραβεύτηκε το ίδιο έτος από την Ακαδημία Αθηνών.

 

Λεπτομέρειες για το έργο και τη ζωή του συγγραφέα Ηλία Βενέζη θα βρείτε εδώ εδώ

Βασικός πυρήνας της αφήγησης είναι οι περιπέτειες δυο  οικογενειών του γιατρού Δημήτρη Βένη, και του απλού αγρότη Φώτη Γλάρου, προσφύγων από την Παλαιά Φώκαια της Μικράς Ασίας, που εγκαταστάθηκαν μαζί με άλλους Φωκιανούς το Φθινόπωρο του 1924 στην παραλία της Αναβύσσου. 

 

Το λογοτεχνικό έργο "Γαλήνη" του Βενέζη συνδέεται άμεσα με την εποχή που γράφτηκε και τα βιώματα του δημιουργού του αφενός, αλλά αφετέρου  έχει  διαχρονικά μηνύματα, καθώς η επίδραση στην ανθρώπινη ψυχή και συμπεριφορά  ανάλογων καταστάσεων είναι η ίδια σε όλες τις εποχές και σε όλους τους ανθρώπους.

Η προσπάθεια για επιβίωση σε άθλιες συνθήκες διαβίωσης, η έλλειψη νερού, τροφής  και στέγης έρχονται στην επιφάνεια, ενώ δε λείπουν και οι ήρωες που δεν μπορούν να συμβιβαστούν με την νέα πραγματικότητα και δείχνουν μια συστηματική άρνηση, όπως η Ειρήνη Βένη. Η τελευταία γεμάτη αλαζονεία και έπαρση αρνείται να δεχτεί τη νέα ζωή της και μένει προσκολλημένη στο παρελθόν και στα ευτυχισμένα παιδικά της χρόνια που έζησε στο σπιτικό του Πρόξενου πατέρα της.

Σημαντικό είναι το  άρθρο του   ΘΕΟΔΩΡΟΥ Δ. ΔΑΛΑΚΟΓΛΟΥ εδώ  «ΜΥΘΟΣ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗ “ΓΑΛΗΝΗ” ΤΟΥ ΗΛΙΑ ΒΕΝΕΖΗ»   

 Κατατοπιστικά και διαφωτιστικά είναι τα άρθρα στον Πολιτιστικό Θησαυρό της Ελληνικής γλώσσας των Ανδρέα Καραντώνη, «Πεζογράφοι και πεζογραφήματα της γενιάς του ’30»   Αθήνα 1977, Παπαδήμας. Σσ. 128-13 εδώ και  Κώστα Στεργιόπουλου, «Ηλίας Βενέζης»    Η μεσοπολεμική Πεζογραφία. Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939), τομ. Β΄, Εκδόσεις Σοκόλη, Αθήνα 1996, Σσ.343-346,   εδώ

Η ΜΕΝΕΞΕΔΕΝΙΑ ΠΟΛΙΤΕΙΑ - ΑΓΓΕΛΟΣ ΤΕΡΖΑΚΗΣ

Βασικός εκπρόσωπος της «γενιάς του '30», που έφερε τον αέρα της ανανέωσης στα ελληνικά γράμματα υπήρξε ο πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας και δοκιμιογράφος Άγγελος Τερζάκης. Το 1937 καταξιώνεται με το μυθιστόρημά «Η Μενεξεδένια» Πολιτεία», που καταγράφει τις καθοριστικές εξελίξεις της μεσοπολεμικής Αθήνας και της κοινωνίας της «κατά την κρίσιμον φάσιν της μεταβολής της σε μεγαλούπολιν», όπως έγραφε σε μια παρουσίαση του βιβλίου στην Ακαδημία Αθηνών.  Αναλυτικά τα βιωραφικά του συγγραφέα μπορείτε να τα δείτε εδώ και για το έργο του μέσα από το προσωπικό του ημερολόγιο εδώ. 



Το μυθιστόρημα ανήκει στο λεγόμενο αστικό ρεαλισμό. Η αφήγηση γίνεται σε γ΄ενικό πρόσωπο και είναι πολυεπίπεδη. Υπάρχει ένα σύνολο ηρώων που άλλοι διακρίνονται για την ηθική ευαισθησία και την καλοσύνη τους (όπως ο Μελέτης Μαλβής, η αγννή Σοφία, ο ευαίσθητος Γιάννης Μαρούκης) και άλλοι εκφράζουν την αρνηιτκή πλευρά της ζωής λειτουργούν τυχοδιωκτικά και μακιαβελικά όπως: η ΄Ολγα Βέλμερη, ο Ορέστης Μαλβής, ο Χεντρίτης. Χαρακτηριστικό απόσπασμα που παρουσιάζει το χαρακτήρα του Ορέστη είναι στη  σελίδα 31 "Γιατί είχε ιδέες δικές του ο Ορέστης ο Μαλβής. Ιδέες για τη διάκριση των ανθρώπων σε κοινωνικές ποιότητες, άνωθεν κανονισμένες...όλα θα τα θυσίαζε, όλα,  αν το καλούσε η ανάγκη"¨. Πράγματι ο Ορέστης αργότερα όντας πλέον απόφοιτος της Νομικής Σχολής θα απαρνηθεί την οικογένειά του και τον πατέρα του προτιμώντας να προσεγγίσει την εξαφανισμένη μητέρα του που του υπόσχεται μια άλλη κοινωνική ζωή, μια άλλη αισθητική και επαγγελματική καταξίωση. Προδίδει τον πατέρα  του χωρίς αιδώ, χωρίς τύψεις. Η οίηση, η περιφρόνιση ανέκαθεν τον χαρακτήριζαν ως άνθρωπο ενώ πάντα η αδιαφορία και η αποξένωση των χαρακτήριζε. Απεναντίας η Σοφία, η αδερφή του είναι τρυφερή, ευγενική, πρόσχαρη, απλή και καταδεκτική. Στερείται μόρφωσης και παιδείας, αλλά διαθέτει ήθος και διέπεται από ηθικές αξίες και αλτρουισμό. Στο τέλος του βιβλίου απορρίπτει δυναμικά την απούσα μητέρα της και δε δέχεται τη συναλλαγή που της προσφέρει. Επομένως, παρατηρείται μια ισορροπία, αφενός από τη μια υπάρχει το υγιές, το ηθικά ακέραιο και θετικό κομμάτι της οικογένειας και της Αθήνας, που εκπροσωπείται από τον πατέρα και την κόρη, και αφετέρου το νοσηρό, το σάπιο, το κακό κομμάτι της οικογένειας και της πόλης που αντιπροσωπεύεται από τη μητέρα και το γιο.

 

Ένα γνήσιο αθηναϊκό μυθιστόρημα που άφησε εποχή. Ο ύμνος και το δράμα μιας Αθήνας που χάνει την όψη της ειδυλλιακής πόλης, ενόσω τα προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου αρχίζουν να συνθέτουν το νέο τοπίο από την παλαιότερη εκείνη εποχή η «Μενεξεδένια Πολιτεία» διατήρησε τη γοητεία των περασμένων καιρών, τη νοσταλγία, την αφέλεια, την αρχοντιά τους. Χαρακτηριστικά που προσωποποιούνται στον Μελέτη Μαλβή, παλιό δικηγόρο, που η γυναίκα του τον άφησε λίγο μετά το γάμο τους για να ακολουθήσει τον τυχοδιώκτη εραστή της. Η ευγενική μορφή της κόρης του Σοφίας, ο υπερευαίσθητος Γιάννης Μαρούκης, αλλά και τα δευτερεύοντα πρόσωπα του μυθιστορήματος, περιγράφονται όλα με την ιδιαίτερη διεισδυτικότητα του Τερζάκη και μένουν για πάντα στη μνήμη του αναγνώστη. Ορισμένες σελίδες της «Μενεξεδένιας Πολιτείας», όπως η περιφορά του Επιταφίου της Μεγάλη Παρασκευή στην Πλάκα, η ερωτική σκηνή στο Δαφνί, η περιγραφή της Αθήνας ιδωμένης από εκείνο το δάσος, ο θάνατος του πατέρα, θεωρούνται κλασικές.

(ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)

Αναλυτικές πληροφορίες για την υπόθεση και τους χαρακτήρες μπορείτε να πάρετε  στον ιστότοπο που ακολουθεί εδώ

 

Η ιστορία εκτυλίσσεται με ιστορικό φόντο την Αθήνα κάπου στη δεκαετία του ‘ 30. Οι ήρωες του Τερζάκη είναι οι  μικροαστοί, οι αδύναμοι, οι ανήμποροι άνθρωποι που παλεύουν να τα βγάλουν πέρα με το περιβάλλον και τον ίδιο τον εαυτό τους. Είναι τραγικοί και δρουν μέσα στα πλαίσια της ρουτίνας, της καθημερινότητας και της μικροαστικής αθλιότητας. Πάσχουν και υποφέρουν όπως δικηγόρος ο Μελέτης Μαλβής, ο κεντρικός ήρωας που τον εγκατέλειψε η γυναίκα του μετά τον γάμο τους. Ο Ι.Μ Παναγιωτόπουλος αναφέρει χαρακτηριστικά:  "Mέσα από το δέρμα των ανθρώπων του Τερζάκη υπάρχει ένα πηχτό στρώμα στονοχώριας: σπασμένα φτερά, ανικανοποίητοι πόθοι, περιστατικά που μαραίνουν την ύπαρξη". Κυρίαρχα θέματα ο έρωτας, η φιλία και οι ενδοοικογενειακές σχέσεις, οι κοινωνικές συμβατικότητες και μέσω σ΄όλα αυτά αποτελεί ο χώρος η Αθήνα και οι νοσταλγικές περιγραφές του Τερζάκη. Μια Αθήνα διαφορετική από τη σημερινή, πολύβουη και πολυπρόσωπη. "Από δω, το τέρμα, μπροστά στα σιδερένια κάγκελα που καθορίζουν τον "ιερό χώρο" στεκότανε και, πισωστρέφοντας, αγνάντευε την Αθήνα. Την κοίταζε απλωμένη ανάερα, απέραντη και άσπρη, μέσα σε χνώτο χρυσαφί, να τεντώνει με χάρη νωχελική νεαρής εταίρας". (σελ. 97)

Διαφωτιστικό είναι το άρθρο  Tο μυθιστορηματικό σύμπαν του Aγγελου Tερζάκη