30 Ιανουαρίου 2013

«Υποκλίνομαι στην Κική Δημουλά...»


«Υποκλίνομαι στην εθνική ποιήτρια της Ελλάδας Κική Δημουλά που είναι πια παγκόσμια». Με τη φράση αυτή έκλεισε το βιντεοσκοπημένο μήνυμά του ο διευθυντής του Yale University Press, Τζον Ντόνατιτς, σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής με αφορμή την έκδοση της ανθολογίας ποιημάτων της Κικής Δημουλά με τίτλο «The Brazen Plagiarist» (Η θρασεία λογοκλόπος), από την Margellos World Republic of Letters (MWRL) του Yale University Press, σε αγγλική μετάφραση της Σεσίλ Ιγγλέση Μαργέλλου και της Αμερικανίδας ποιήτριας Ρίκα Λέσερ. 

Το βιβλίο, που στάθηκε αφορμή για την πρόσφατη φιλοξενία της μεγάλης μας ποιήτριας στο πρωτοσέλιδο της International Herald Tribune με ένα εγκωμιαστικό άρθρο με τίτλο «Το σκοτεινό όραμα της Ελληνίδας ποιήτριας» και αναδημοσιεύθηκε στους New York Times, έχει επιλεγμένα ποιήματα και από τα 13 βιβλία της, προλογίζεται από την ίδια και συνοδεύεται από μεταφραστικό σημείωμα της Ρίκα Λέσερ, καθώς και από εκτενή εισαγωγή, χρονολόγιο και βιβλιογραφία της Σεσίλ Ιγγλέση Μαργέλλου.

«Συχνά αναρωτιέμαι αν υπήρχε η ποίηση πριν τη δημιουργία του κόσμου και του φόβου ή τη δημιούργησε η ανάγκη μας να κρυφτούμε κάπου, μόλις υποπτευθήκαμε ότι μία σκιά μας ακολουθεί παντού, σε απόσταση αναπνοής. Μία σκιά που την ονομάσαμε κίνδυνο» είπε η Κική Δημουλά, η οποία αφού αναφέρθηκε στην περιπετειώδη «μετανάστευση» της ποίησής της στην αγγλική γλώσσα, για τις αγωνίες και τις απολαβές της, τόνισε: «Το αποτέλεσμα ήταν μία μετάφραση τόσο διάφανη που να μπορεί να αναπνέει ευχερώς από κάτω ο προβληματισμός της γεννέτηρας γλώσσας.

Πιστεύω ότι η ποίηση έχει μέσα της όλες τις γλώσσες του κόσμου γιατί από όλο τον κόσμο ζητάει ακρόαση και απάντηση».Για να δείτε τη συνέχεια του άρθρου πατήστε εδώ

22 Ιανουαρίου 2013

Περί του Κρητικού ιδιώματος. Μέρος Ι.


Του Ιωάννου Κ. Νεονάκη MDMScPhD.
Ίσως να αναρωτηθεί κανείς «μα καλά, είμαστε στα πρόθυρα της χρεοκοπίας και θα ασχολούμαστε με τη γλώσσα και το κρητικό ιδίωμα» ή «περί τριχών αγγέλων», όπως θα το έλεγαν οι παλαιότεροι; Και όμως πιστεύω ακράδαντα ότι ίσα ίσα τώρα είναι η ώρα για μάς τους Ρωμηούς να αναστοχαστούμε  την ταυτότητά μας, την ιδιοπροσωπία μας, να γνωρίσομε και να αγαπήσομε τον πολιτισμό μας και να συνειδητοποιήσομε την τεράστια διαστρέβλωση που υπέστη το πρόσωπό μας τα τελευταία 180 χρόνια, διαστρέβλωση η οποία, κατά τη γνώμη μου, μάς οδήγησε σ’  αυτήν την κρίση που πρωτίστως είναι πολιτισμική. Και όταν, με τη βοήθεια του Θεού, σε λίγο διάστημα, ξεπεράσομε την κρίση, ο δικός μας Ρωμαίικος πολιτισμός θα είναι αυτός που θα μάς δώσει λύσεις και δυναμική ώθηση προς το μέλλον. 
Η γλώσσα πέρα από την περιγραφή των πραγμάτων και την απλή χρηστικότητά της, εκφράζει και υπερασπίζεται ένα συγκεκριμένο πολιτισμό και τρόπο ύπαρξης. Και καμιά φορά σε ορισμένους τόπους δίνει και πολιτικές απαντήσεις και ο νοών νοείτω. Τη γλώσσα μας τη σεβόμαστε και την αγαπάμε, και οφείλομε να την προστατεύομε από κάθε αλλοίωση και βαρβαρισμό.
Το Κρητικό ιδίωμα αποτελεί έναν ανεκτίμητο γλωσσικό, αλλά και εν γένει πολιτιστικό, θησαυρό. Εν πολλοίς παραμένει άγνωστο και ανεξερεύνητο ακόμη και από μάς τους ίδιους τους Κρητικούς. Η αστικοποίηση κατά τις τελευταίες δεκαετίες, η επίδραση των μέσων μαζικής ενημέρωσης και του διαδικτύου, αλλά και μια ακατανόητη και συμπλεγματική αποστροφή, που διακατέχει πολλούς από μάς, ως προς κάθε στοιχείο της ρωμαίικης παράδοσης και αυτοσυνειδησίας του λαού μας, οδήγησαν στον περιορισμό της χρήσης του ιδιώματος αυτού από την καθημερινή μας βιωτή. Πολλοί από μάς αγνοούν το γεγονός ότι οι περισσότερες λέξεις του Κρητικού μας ιδιώματος προέρχονται απευθείας από τα αρχαία ελληνικά και ενέχουν μια νοηματοδότηση πεποικιλμένη με εμπειρία αιώνων.
Παρότι δεν  είμαι φιλόλογος, πιστεύω ότι αξίζει τον κόπο να «επισκεφτούμε» τις λέξεις αυτές και να τις γνωρίσομε εκ νέου τόσο σε επίπεδο ετυμολογίας, ορθογραφίας, αλλά και νοήματος και ορθής χρήσης. Να αγαπήσομε και πάλι τις λέξεις των πατέρων μας και ει δυνατόν να τις επανεντάξομε ή να τις χρησιμοποιήσομε περισσότερο στο λεξιλόγιό μας. Στα πλαίσια του παρόντος άρθρου (το οποίο αποτελεί το πρώτο από μια σειρά ανάλογων άρθρων) θα προσεγγίσουμε ορισμένες λέξεις που αρχίζουν από το άλφα έως το κάπα. Θα αναλύσομε πιο διεξοδικά 30 λέξεις και επίσης θα αναφέρομε περιληπτικά την προέλευση μερικών δεκάδων επιπλέον λέξεων. Το σύνολο σχεδόν των πληροφοριών προέρχεται από το εξαιρετικό πόνημα «Λεξικό Ερμηνευτικό και Ετυμολογικό του Δυτικοκρητικού Γλωσσικού Ιδιώματος» του συγγραφέα Αντωνίου Ξανθινάκη [Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης], το οποίο και προτείνεται  ανεπιφύλακτα για τον τεράστιο πλούτο του και τη συστηματική προσέγγιση του θέματος. Για τυχόν παρατηρήσεις, διορθώσεις ή και προτάσεις παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μου στην ηλεκτρονική διεύθυνση: ineonakis@gmail.com.
  1. Αλισάχνη. Η άχνη της θάλασσας, ράντισμα από άχνη θαλασσινή. Η λέξη χρησιμοποιείται μεταφορικά για να υποδηλώσει ένα πολύ αλατισμένο φαγητό. Προέρχεται από το αρχ. «αλοσάχνη» εκ της φρ. «της αλός (=θαλάσσης)  άχνη»
  2. Αθιβολή. Η κουβέντα, η συζήτηση. Εκ του «αντιβολή». Πβ. το «τίνες οι λόγοι ούτοι ούς αντιβάλλετε προς αλλήλους περιπατούντες» (Λουκά 17, 24). Ομοίως και τα αναθιβάνω καιαναθιβάλλω εκ του «αντιβάνω» και «αντιβάλλω» με επίδραση του «αναθυμούμαι».
  3. Αμάλαγος. Ο άθικτος, ο ανέπαφος. Από το αρχ. επίθ. «αμάλακτος» (α- στερητικό + μαλάσσω).
  4. (Α)μπώθω και (α)μπώχνω. Από το ρ. «απωθώ» με ανέβασμα του τόνου και ηχηροποίηση του π σε μπ.
  5. Αναγαβρώνω. Αναζωογονούμαι, βελτιώνεται η υγεία μου. Ανα- + αρχ. ρ. «γαυριάω – ώ» (επαίρομαι).
  6. Αναδράμω (συντάσσεται συνήθως με αιτ. προσωπ.). Προκαλώ ερεθισμό (κοκκίσμα, φαγούρα) στο δέρμα κάποιου. Από την υποτ. του αόρ. β΄ «ανέδραμον» του αρχ. ρ. «ανατρέχω»
  7. Ανάκαρα και νάκαρα. (ακλ.) Οι σωματικές δυνάμεις, η σωματική αντοχή. Πιθανότατα, προέρχεται από το αρχ. επίρρ. «ανάκαρ», το οποίο σημαίνει «προς την κεφαλή (κάρα)».
  8. Ανα(ε)κέρωση. Ναυτία, τάση προς εμετό. Εκ του αρχ. ρ. «ανακεράννυμι» (ανακατώνω) με παραγωγική κατάληξη –ώση, η οποία υποδηλώνει ασθένεια ή πάθηση.
  9. Ανα(ε)ντρανίζω. Ανορθώνομαι, ανυψώνομαι, ανασηκώνομαι. Από το ρ. «ανεντρανίζω» [προθ. ανά- + μσν. εντρανίζω  (=κοιτάζω επίμονα), εκ του εντρανής (έντονος), εν- + τρανής] με αφομ. του ε από το αρχικό α.
  10. Αναστουλουχώ και αναστουλουχίζω. Κλαίω με αναφιλητά, κλαίω με λυγμούς. Από το αρχ. ρ. «αναστοναχέω» (=αναστενάζω) με τροπή του ν σε λ από ανομ. δύο έρρινων.
  11. Ανωνίδα. Μικρός ακανθώδης θάμνος. Από την αιτ. «ονωνίδα» του αρχ. ουσ. «ονωνίς» με τροπή του αρκτικού ο σε α.
  12. (Α)ξώνω και (α)ξιώνω. Ταλαιπωρώ, βασανίζω. Εκ του αρχ. «αξιώ» εκ του «άξιος».
  13. Απής. Αφού, αφότου (χρον. σύνδ.). Από την αρχ. φρ. «αφ’ ής» (ενν. «στιγμής» ή «ώρας»)
  14. Απόι. Η πρωινή ψύχρα, το αγιάζι. Από το ουδ. του επιθ. «απόγειος» (από + γη). Το απόγειον > το απόγει > το απόι με σίγηση του μεσοφ. γ.
  15. Αποσκύβαλα. Τα απορριπτόμενα από το κοσκίνισμα ως άχρηστα. Από το αρχ. ρ. «αποσκυβαλίζω» (απορρίπτω κάτι ως άχρηστο σκύβαλο)
  16. (Α)φουνάρα. Μεγάλη φλόγα. Από το ουσ. «φανάρα» μεγεθ. του φανός με προθετ. α- (πβ μαστάρα – μουστάρα).
  17. Αρφουγκάζομαι, καθώς και οι τύποι, αφουργκάζομαι αφρουκάζομαι, αφουκράζομαι, αφουγκρούμαι και φρουκούμαι. Ακούω με προσοχή, υπακούω. Από το αρχ. ρ. «επακροώμαι» > επακρώμαι > εφακρούμαι > αφουκρούμαι > αφουκράζομαι και με ανάπτ. του ρ > αρφουγκάζομαι.
  18. Βρούχος. Βρόντος, ρόγχος. Από το ρήμα βρουχούμαι, εκ του αρχ. ρ. «βρυχώμαι».
  19. Γεις. Ένας. Από το αρχ. «είς»  με ανάπτυξη ευφων. γ.
  20. Γλακώ. Τρέχω. Από το αρχ. «εκλακώ» [εκ + δωρ. λακώ αντί ληκώ (τσακίζομαι)].
  21. Γούζιομαι ή γούζομαι. Θρηνώ γοερά. Από το αρχ. ρ. «γοάω» > γοΐζω > γοΐζομαι > γούζομαι.
  22. Διόχνει (απρόσ.) Πάντοτε με γεν. προσ. αντων. Μού διόχνει από το αρχ. «δοκεί μοι» (μου φαίνεται καλό, νομίζω).
  23. Εγόη  και εγούγια (επιφ.). Πάντα με γεν. προσ. αντων πχ. εγόη μου. Αλίμονό μου. Το πλέον πιθανό είναι να προέρχεται από το αρχ. ρ. «γοώ» (θρηνώ) > γόος > γοή > εγόη με προθετ. ε-.
  24. Επά (τοπ. επίρρ.). Εδώ. Από το αρχ. δωρ. «πά» (αττ. «πή») = κάπου. Το ε από επιδρ. επιρρ. που αρχίζουν από ε (εδώ, εκεί κλ).
  25. Ζάλο. Εκ του μσν.  «ζάλον» εκ του αρχ. «σάλος» (θόρυβος). Πβ τα ρ. σαλ-εύω (περπατώ) και σαλ-αγώ (οδηγώ κοπάδι θορυβωδώς)
  26. Καμ(ν)ιώ.  Μισοκλείνω τα μάτια από νύστα. Εκ του αρχ. ρ. «καμμύω».
  27. Κάσα. Η λέρα ή ο ρύπος, ο οποίος επικάθεται σταθερά και για μεγάλο χρονικό διάστημα στο δέρμα και δύσκολα βγαίνει. Εκ του αρχ. ουσ. ο «κάσας» που σημαίνει δέρμα ή ύφασμα που ρίχνεται πάνω στην ράχη του αλόγου κάτω από τη σέλα.
  28. Κατσούνι. είδος καμπυλωτού σουγιά. Εκ του αρχ. «γαμψός» μέσω του βενετσιάνικου ganzone
  29. Κοκκοσάλι. Από τα κόκκος + σάλος, το οποίο όταν έγινε β΄ συνθετικό μετέπεσε σε ουδέτερο γένος
  30. Κουλάφτης. Αυτός πού έχει υπερβολικά μεγάλα αυτιά. Εκ του αρχ. επιθ. «κυλλός» (κεκαμμένος, γυρτός) + αυτί. http://www.anogi.gr/archives/category/%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82

H πρώτη ελληνίδα πεζογράφος

Συμπληρώνονται σε λίγες μέρες από το θάνατο της πρώτης ελληνίδας πεζογράφου, της Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου. Πρώτη, αφού η παλαιότερη στα χρόνια Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου (1801-1832) ουσιαστικά περιορίστηκε μόνο στην αυτοβιογραφία της. H Παπαδοπούλου πέθανε στο νοσοκομείο του Βαλουκλή στην Κωνσταντινούπολη, απ' όπου καταγόταν, στις 8 Μαρτίου 1906, σε ηλικία τριάντα εννέα ετών από καρκίνο του στομάχου. Στα εν λόγω «Φιλανθρωπικά Καταστήματα» η Παπαδοπούλου κατέληξε ύστερα από μεγάλη προσωπική περιπέτεια και περιδίνιση, αφού οι συνθήκες την είχαν αναγκάσει να κινηθεί μεταξύ Κωνσταντινουπόλεως, Σηλυβρίας (Θράκης), Βουκουρεστίου και Θεσσαλονίκης.
H Παπαδοπούλου υπήρξε εκπαιδευτικός. Σπούδασε στο ονομαστό Παρθεναγωγείο «Παλλάς» της Πόλης απ' όπου και αποφοίτησε, παίρνοντας το πτυχίο της δασκάλας. Αρχικά δίδαξε στα εκεί εκπαιδευτήρια και για ένα χρονικό διάστημα υπήρξε οικοδιδασκάλισσα των παιδιών του γνωστού γιατρού Φώτη Φωτιάδη, ενός από τους κυριότερους εκπροσώπους του εκπαιδευτικού δημοτικισμού στην Πόλη. H ταύτιση του ονόματός της με τον Φωτιάδη, η κοινωνική της δράση και κυρίως η δημοσίευση διηγημάτων της σε μια γλώσσα αποκλίνουσα από την καθαρεύουσα, στάθηκαν οι λόγοι που η Παπαδοπούλου προκάλεσε την αντίδραση των δημοσιογραφικών, εκπαιδευτικών και εκκλησιαστικών κύκλων της Πόλης.
* Δημοσιεύσεις και αντιδράσεις
H έκδοση, το 1887, του «Ημερολογίου των Κυριών», μέσω του οποίου προβάλλονταν κυρίως γυναικεία θέματα, η ίδρυση του «Προοδευτικού Συλλόγου Κυριών», το 1893, η έκδοση, μαζί με τον ποιητή Ιω. Γρυπάρη, του αξιόλογου φιλολογικού-λογοτεχνικού περιοδικού «Φιλολογική Ηχώ», το 1896, το οποίο, όπως έγραψε ο N. A. Βέης (Βées), άνοιξε «ανεπιφυλάκτως τας σελίδας της εις τον δημοτικισμόν και έγινε ο σύνδεσμος των νέων λογοτεχνικών κατευθύνσεων μεταξύ Αθηνών και Βασιλευούσης», κι επίσης η συχνή αρθρογραφία της και ιδίως η δημοσίευση διηγημάτων της στον ημερήσιο τύπο, ήσαν αρκετά για να προκαλέσουν ανάλογες αντιδράσεις.
H Παπαδοπούλου, για να πάψει να είναι στο επίκεντρο των σχολίων άρχισε να επινοεί άλλες μεθόδους. Τα δημοσιεύματά της, για ένα διάστημα, δεν τα υπέγραφε πλέον με το όνομά της, αλλά χρησιμοποιούσε ψευδώνυμα, κι όχι ένα, αλλά εφτά! Και είναι: Σατανίσκη, Σάνκο Πάνσας, Βυζαντίς, Βοσπορίς, Ανατολίτισσα, Θρακοπούλα και ενίοτε το βαφτιστικό της όνομα, Αλεξάνδρα.
Για την πραγματοποίηση όσων θεωρητικά, για το γυναικείο ζήτημα, είχε συλλάβει, εκτός από την έκδοση του «Ημερολογίου των Κυριών», το οποίο, ας σημειωθεί, προηγείται χρονικά από το ομόλογο ημερολόγιο της αθηναίας Καλλιρρόης Παρέν, νεαρή δασκάλα αυτή, και μάλιστα άγαμη, δε δίστασε, μέσα σε μια τόσο αντιφατική κοινωνία, να προχωρήσει και στην ίδρυση συλλόγου. Πρόκειται για τον «Προοδευτικό Σύλλογο των Κυριών», για τον οποίο δέχτηκε σφοδρές επικρίσεις, ιδιαίτερα από τους κύκλους της εφ. «Νεολόγος» του Σταύρου Βουτυρά. Ο «Νεολόγος» βρήκε τη σύσταση του συλλόγου αυτού «αρκούντως προοδευτικήν και νεωτεριστικήν», για τούτο και, αρθρογραφώντας εναντίον της, κατέληξε: «Ταύτα λαβέ π' όψιν ψευδώνυμος δεσποινίς και μη θέλης παντού και πάντοτε να εγείρης κεφαλήν, ιδρύουσα Προοδευτικούς Συλλόγους. Αφες κατά μέρος Προοδευτικούς Συλλόγους και διαμαρτυρίας και παραδόξους αρχάς και ιδέας περί χειραφετήσεως της γυναικός. Καταγίνου εις την οικιακήν οικονομίαν και εκεί επίστησον την προσοχήν σου, διότι η γυνή εγεννήθη διά τον οίκον, ενώ ο ανήρ διά την επιστήμην και την κοινωνίαν». Μέσα σ' αυτό το κλίμα κινήθηκε και η Πατριαρχική Κεντρική Εκπαιδευτική Επιτροπή, αρμόδια για τα εκπαιδευτικά θέματα του ελληνισμού της Πόλης, και το 1899 η Παπαδοπούλου αποκλείστηκε απ' όλα τα σχολεία. Κι ήταν αυτό που την ανάγκασε να πάρει το δρόμο της εξορίας για το Βουκουρέστι, όπου προσλήφθηκε ως οικοδιδασκάλισσα από πλούσιους ομογενείς, όπως ο τραπεζίτης Π. Σπανδωνίδης.
Στο Βουκουρέστι η Παπαδοπούλου δραστηριοποιήθηκε με διάφορους τρόπους στους κύκλους της ομογένειας. Πέρα από τη δωρεάν διδασκαλία στο «Παρθεναγωγείο» της Ελληνικής Αστικής Σχολής «Ο Ευαγγελισμός», δεν έπαυε να δημοσιεύει άρθρα, και ιδίως διηγήματα, στην εκεί εκδιδομένη εφ. «Πατρίς» του Σπ. Σίμου. Με την κήρυξη του Μακεδονικού Αγώνα τη βρίσκουμε να έχει επαφές με τον μητροπολίτη Γερμανό Καραβαγγέλη και με τους κύκλους του Παύλου Μελά. Είναι ο λόγος που εγκαταλείπει το Βουκουρέστι και έρχεται στη Θεσσαλονίκη, όπου αναλαμβάνει τη διεύθυνση του «Πρακτικού Παρθεναγωγείου», του Στέφανου Νούκα, το οποίο λειτουργούσε παράλληλα προς το «Μαράσλειον Ελληνογαλλικόν Λύκειον», ενώ ταυτόχρονα μετέχει ενεργώς στην εκπαίδευση των βουλγαροφώνων Ελλήνων της περιοχής Μελενίκου. Είχε πιστέψει πως τα εθνικά θέματα δεν λύνονται σε στρογγυλές τράπεζες, εφόσον στον κόσμο κυριαρχεί το συμφέρον και το «διεθνές δίκαιο το καταπατούν οι ισχυροί της Γης» (είναι τα λόγια της) και χρειάζεται δράση.
H ασθένεια ωστόσο ανέκοψε κάθε περαιτέρω δραστηριότητά της και ύστερα από τη μεταφορά της στην Κωνσταντινούπολη, μέσα σε ένα μήνα, απεβίωσε «από καρκίνον της πλευρικής μοίρας του στομάχου μετά συμφύσεως προς τα κοιλιακά τοιχώματα και διηθήσεις των μεσεντερίων αδένων», όπως σημειώνεται στο οικείο βιβλίο του νοσοκομείου. Αλλά η Παπαδοπούλου μάς είναι κυρίως γνωστή ως πεζογράφος. Είναι η πρώτη γυναίκα που καλλιέργησε συστηματικά το νεοελληνικό διήγημα, προκαλώντας την προσοχή των κριτικών και των αθηναϊκών κύκλων γενικότερα. Σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής, «υπήρξε η προσφιλής συνεργάτις παντός σχεδόν ελληνικού εντύπου». Διηγήματά της δημοσιεύονται στα κυριότερα περιοδικά και ημερολόγια της Αθήνας, όπως «Εστία», «Παναθήναια», «Πινακοθήκη», «Εθνική Αγωγή», «Εθνικόν Ημερολόγιον» (Σκόκου), «Νέα Ελλάς» κ.ά.
Αξιοπρόσεκτο είναι επίσης και το γεγονός ότι ανάμεσα στους τριάντα τέσσερις συγγραφείς, οι οποίοι ανθολογούνται στην ιστορικά πρώτη ανθολογία νεοελληνικού διηγήματος, που κυκλοφόρησε το 1896 στην Αθήνα με τον τίτλο «Ελληνικά Διηγήματα», η μοναδική γυναίκα της ανθολογίας είναι η Παπαδοπούλου. Για περισσότερες λεπτομέρειες δείτε το άρθρο Εδώ

14 Ιανουαρίου 2013

Θεραπευτικά τα κλασικά έργα λογοτεχνίας

Όσοι διαβάζουν κλασικά λογοτεχνικά έργα όπως του Σαίξπηρ, καθώς και ποίηση υψηλού επιπέδου, ωφελούν περισσότερο τον εγκέφαλό τους από ό,τι αν διάβαζαν τα διάφορα βιβλία αυτο-βοήθειας, σύμφωνα με μια νέα βρετανική επιστημονική έρευνα. Οι ερευνητές του πανεπιστημίου του Λίβερπουλ παρακολούθησαν την εγκεφαλική δραστηριότητα σε εθελοντές που διάβαζαν έργα του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, ποιήματα του Τ.Σ. Έλιοτ κι άλλων γνωστών λογοτεχνών. 

Οι επιστήμονες, σύμφωνα με τη βρετανική «Τέλεγκραφ» διαπίστωσαν ότι όσο πιο απαιτητικά ήσαν τα αναγνώσματα, τόσο πιο έντονη ήταν η ηλεκτρική δραστηριότητα στον εγκέφαλο, βοηθώντας έτσι στην αναζωογόνησή του, στην τόνωση της προσοχής των αναγνωστών και στην καλλιέργεια της ικανότητας στοχασμού (μιας μάλλον ξεχασμένης ιδιότητας στη γρήγορη ηλεκτρονική εποχή μας), όπως μετέδωσε το .

Όσο πιο ασυνήθιστες λέξεις, πιο αναπάντεχες φράσεις, προτάσεις με δύσκολη σύνταξη και με βαθιά νοήματα συναντούσαν οι εθελοντές αναγνώστες, τόσο περισσότερο «άναβαν» συγκεκριμένα κέντρα του εγκεφάλου τους, ο οποίος φαινόταν να «ανεβάζει ταχύτητα» για να ανταποκριθεί στις προκλήσεις του βιβλίου.
Ιδίως η ανάγνωση έργων ποίησης (που στην εποχή μας φαίνεται να χάνει έδαφος μεταξύ του αναγνωστικού κοινού), σύμφωνα με τους ερευνητές, τονώνει σημαντικά τη δραστηριότητα στο δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου, το οποίο, μεταξύ άλλων, σχετίζεται με την λεγόμενη «αυτοβιογραφική μνήμη» βοηθώντας έτσι τον αναγνώστη να κάνει αναδρομές στο παρελθόν και να στοχαστεί ξανά για τις δικές του εμπειρίες υπό το φως των όσων διαβάζει. Για να διαβάσετε τη συνέχεια του άρθρου πατήστε εδώ.

30 Δεκεμβρίου 2012

Το Ετος Καβάφη στον κόσμο 2013

Ο Κωνσταντίνος Καβάφης ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές της νεοελληνικής λογοτεχνίας...
 

Με αφορμή την επέτειο των 150 χρόνων από τη γέννηση του κορυφαίου ποιητή το υπουργείο Πολιτισμού ανακηρύσσει το 2013 «Ετος Κ.Π. Καβάφη». 

Ο Κωνσταντίνος Καβάφης (1863 - 1933) ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Η ποίησή του χαρακτηρίζεται από έντονη συμβολιστική τάση και συνδυάζεται με λιτό, αλλά διαχρονικά επίκαιρο, λόγο. 

Η ειρωνική διάθεση, η γνωστή «καβαφική ειρωνεία», συνδυάζεται με την τραγικότητα της πραγματικότητας και αποτέλεσε το σημείο αναφοράς για πολλούς μεταγενέστερους ποιητές. 
για περισσότερες λεπτομέρειες διαβάστε εδώ

3 Δεκεμβρίου 2012

10 άτομα με ειδικές ανάγκες που διέπρεψαν


Ανάμεσά μας ζουν άνθρωποι με ειδικές ικανότητες, που η φύση τους στέρησε κάποια βασικά χαρίσματα. Είναι πολλοί και είναι δίπλα μας καθημερινά, δίνοντας το δικό τους αγώνα και είναι άξιοι θαυμασμού. Σας παρουσιάζουμε 10 άτομα με ειδικές ανάγκες που έγιναν διάσημα. 
10. Σούντχα Τσαντράν
Το ταξίδι στο Τσενάι της Ινδίας είχε γίνει ψύχωση για την Σούντχα Τσαντράν. Η πολύμηνη απουσία της από την πατρογονική στέγη την είχε κάνει να επιθυμήσει την οικογένεια της. Έχοντας ολοκληρώσει το μεταπτυχιακό της στο πανεπιστήμιο της Βομβάης η Σουντχά πραγματοποίησε το ταξίδι της επιστροφής που έμελλε να αλλάξει τη ζωή της. Ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα οδήγησε στον ακρωτηριασμό του δεξιού της ποδιού. Παρά τα γυρίσματα της μοίρας της η Τσαντράν δεν το έβαλε κάτω. Με τεχνητό πόδι κατόρθωσε να εξελιχθεί σε μια από τις σημαντικότερες χορεύτριες στην Ινδία. Σήμερα λαμβάνει προσκλήσεις για να χορέψει σε όλο τον κόσμο ενώ έχει τιμηθεί με μια πληθώρα βραβείων.
9. Μάρλα Ράνιαν
Διακρίνει μόνο σκιές. Στον κόσμο της τα πάντα είναι θολά και όμως η κοπέλα από το Γιουτζίν του Όρεγκον έγινε η πρώτη αθλήτρια με ειδικές ικανότητες που κατόρθωσε να προκριθεί στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σίδνεϊ το 2000. Η Μάρλα Ράιαν αναδείχθηκε τρεις φορές πρωταθλήτρια Αμερικής στα 5000 μέτρα, κατέκτησε 4 μετάλλια στους Παραολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης το 1992 και το 1996 προσπάθησε να προκριθεί μέσω του επτάθλου στους Ολυμπιακούς της Ατλάντας, χωρίς όμως δεν τα καταφέρει. Το 2001 εξέδωσε την αυτοβιογραφία της: «Καμιά τελική γραμμή. Η ζωή μου όπως την βλέπω». Η Μάρλα Ράνιαν μέχρι σήμερα είναι συνεπής σε ένα στόχο. Να ξεπερνά τον εαυτό της…
8. Βίνσεντ Βαν Γκογκ
Ένα σπίθισμα τρόμου εμφανίστηκε στα μάτια της πόρνης όταν έπαιρνε στα χέρια ένα κομμάτι από το αυτί του Βίνσεντ Βαν Γκογκ. Στο μυαλό του ιδιοφυούς και απόλυτα συντελεστικού στην τέχνη της ζωγραφικής Βαν Γκογκ είχε βρει κατάλυμα η παράνοια, η οποία κατευναζόταν μονάχα όταν ζωγράφιζε. Στην δεκαετή του καριέρα φιλοτέχνησε περισσότερους από 900 πίνακες, οι οποίοι σήμερα κοστίζουν εκατομμύρια δολάρια. Οι «Ίριδες» στοίχισαν 53,2 εκατομμύρια δολάρια και «Το πορτρέτο του γιατρού Γκασέ» 82,5. Πρωτότοκος γιος πάστορα, ο Βαν Γκογκ ζωγράφιζε για να εξισορροπήσει μέσα του έναν κόσμο που έμοιαζε ξένος στα μάτια του. Βαθύτατα καταθλιπτικός επιχείρησε να βάλει τέλος στην ζωή του μετά από ανευόδωτο έρωτα. Με την τέχνη του κατάφερε να υπομείνει και να κάνει δικό του τον τόσο ξένο κόσμο που κινείτο. Η πολυώδυνη πορεία ζωής του σφραγίστηκε στις 29 Ιουλίου του 1890 με μερικές λέξεις. «Η λύπη θα κρατήσει για πάντα»!»
7. Λούντβιχ Βαν Μπετόβεν
«Δεν είναι απίθανο ή θεία πρόνοια να αποσκοπούσε με το χτύπημα αυτό να συγκεντρώσει όλες τις δυνάμεις του στη δημιουργία» έλεγε ο βιογράφος του Λούντβιχ Βαν Μπετόβεν, Τάγιερ αναφερόμενος στην κώφωση του αξεπέραστου συνθέτη. Μεγαλωμένος σε ένα αφόρητο περιβάλλον, όπου ο αλκοολικός πατέρας με απαρασάλευτη επιμονή τον διέταζε να μελετά από τα 4 του, ο Λούντβιχ Βαν Μπετόβεν αναγνωρίστηκε ως άφταστος δεξιοτέχνης από τα μικράτα του. Μελέτησε στο πλάι του Μότσαρτ και δημιούργησε συνθέσεις που αντηχούν στην αιωνιότητα παρότι στα 28 έχασε την ακοή του. Με «όχημα» τον ατσαλένιο χαρακτήρα του φιλοσόφησε την αρμονία των ήχων και παρά τα οξύτατα προσωπικά του προβλήματα δημιούργησε την 9η Συμφωνία. Ακόμη και όταν έχασε ολότελα την ακοή του δεν έπαψε να δημιουργεί, μέχρι και τις τελευταίες στιγμές του θανάτου του, πλουτίζοντας το μουσικό θησαυροφυλάκιο της ανθρωπότητας με πάνω από 200 ανεκτίμητα αριστουργήματα. Στην διάρκεια της ζωής του βασανιζόταν από παράξενα οράματα και όνειρα, όμως όπως λέει ο Ρομέν Ρολάν στο έργο «Γκαίτε – Μπετόβεν» : «Δεν είναι πολλοί, ούτε ανάμεσα στις μεγαλοφυΐες, εκείνοι που διαρκώς κοινωνούν με το πνεύμα της Γης. Με την περιπαθή καρδιά του, που έπαλλε κάθε στιγμή της ζωής του, με τον έντονο εγωισμό που του επέτρεπε να υπερπηδάει τα χειρότερα εμπόδια μέχρι να φτάσει στη νίκη, κατόρθωσε να φτάσει τελικά μέσα από την τέχνη στην απολύτρωση».
6. Φρίντα Κάλο
Η ζωή της Φρίντα Κάλο ήταν μια περιπέτεια δίχως διαλείμματα. Ανήσυχη και πολύπλευρη προσωπικότητα η Μεξικάνα έκανε τέχνη το μαρτύριο της. Ταλαιπωρημένη από παιδί από πολιομυελίτιδα είδε την μοίρα να της φέρεται με άσχημο τρόπο το 1925. Ένα μοιραίο τροχαίο ατύχημα σήμανε αναπηρία εφ’ όρου ζωής και ως τη χρονιά του σχετικά πρόωρου θανάτου της, το σώμα της Κάλο δεν έπαψε να ταλαιπωρείται από δυσβάσταχτους σωματικούς πόνους. Η Κάλο από κάποια στιγμή και μετά ήταν καθηλωμένη σε στενό κορσέ ασφυκτιώντας από τη μονιμότητα του άγχους της. Το ελεύθερο πνεύμα της όμως δεν κλονίστηκε ποτέ.
Αθόρυβα αλλά ουσιαστικά μετέφερε στον καμβά τον σπαραγμό και τη μόνιμη μελαγχολία της ζωγραφίζοντας «από την καρδιά και όχι μόνον από αυτά που βλέπεις» όπως επεσήμανε ο μέντορας της, Ντιέγκο Ριβέρα. Ο πίνακας «Self Portrait – The Frame» αγοράστηκε από το Λούβρο και ήταν ο πρώτος λατινοαμερικανού ζωγράφου που τοποθετήθηκε στους τοίχους του μουσείου. Η Κάλο συνήθιζε να λέει: «Τι χρειάζομαι τα πόδια εφόσον έχω φτερά για να πετάξω;»Για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο πατήστε εδώ

Η πρώτη Ακαδημία στην Ελλάδα για χαρισματικά παιδιά


Μία ομάδα παιδιών με ειδικές ικανότητες και χαρίσματα- και συνεπώς ανάγκες -εξακολουθεί να βρίσκεται στο περιθώριο της εκπαίδευσης και της ελληνικής κοινωνίας, παρ' όλο που υπερέχουν κατά πολύ του γενικού μέσου όρου αυτής. 

Πρόκειται για τα χαρισματικά παιδιά, που αποτελούν μόλις το 2-4% του γενικού πληθυσμού και από τη γέννησή τους παρουσιάζουν αρχικά ενδείξεις και στη συνέχεια αποδείξεις ιδιαίτερης ευφυΐας, δεξιότητες και χαρισματικότητα που τα κάνουν να ξεχωρίζουν από τους συνομηλίκους τους και να εντυπωσιάζουν τους ενήλικες.

Τα χαρισματικά παιδιά έχουν ειδικές ανάγκες, καθώς η απόκλισή τους από την «κανονικότητα»- έστω και προς τα πάνω -δημιουργεί αντίστοιχες, αλλά όχι ίδιες, ανάγκες με τα παιδιά που αποκλίνουν προς τα κάτω και παρουσιάζουν αντιληπτικές, πνευματικές και αναπτυξιακές δυσκολίες. Παρ' όλα αυτά δεν υπάρχει πρόνοια στο υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα και στις κοινωνικές δομές, ώστε να αξιοποιηθούν οι ικανότητές τους, οι οποίες τελικά θα «επιστρέψουν» στο κοινωνικό σύνολο για να το ωφελήσουν.

«Το να είσαι χαρισματικός σε έναν αφιλόξενο κόσμο, που λειτουργεί με παρωπίδες και περιοριστικές αναχαιτίσεις, είναι βάσανο, κυρίως όταν δεν έχεις καμία υποστήριξη, από πουθενά να πιαστείς. Γιατί ήδη βλέπεις τον κόσμο με άλλα μάτια, έχεις άλλη αντίληψη και μεγαλύτερο βάθος σκέψης και δεν μπορείς να συμβαδίσεις με το γενικό σύνολο. Είναι δύσκολο να προσαρμοστείς σε αυτά με τα οποία διαφωνείς, επειδή είναι πιο εύκολο και εύλογο να βλέπεις τη ματαιότητα και το ατελέσφορο μίας σχετικής διαδικασίας ή επιλογής» αναφέρει ο 36χρονος ψυχίατρος Ευάγγελος Κατσιούλης, ο οποίος κατέχει τον υψηλότερο καταγεγραμμένο δείκτη νοημοσύνης στον κόσμο (IQ 198), σύμφωνα με τα αποτελέσματα διεθνούς διαγωνισμού που εφάρμοσε διεθνής κοινότητα μέτρησης της υψηλής νοημοσύνης.

Μόλις το 2003 η ελληνική πολιτεία προνόησε να προσθέσει εδάφιο για την «ειδική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που μπορεί να τύχουν τα άτομα που έχουν ιδιαίτερες ικανότητες και ταλέντα» σε υπάρχοντα νόμο του 2000 που αφορούσε την εκπαίδευση των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και την λειτουργία των ΚΔΑΥ και ΣΜΕΑ. Πολύ αργότερα, σε νόμο του 2008, ορίζεται ότι μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες είναι και οι μαθητές που έχουν μία ή περισσότερες νοητικές ικανότητες και ταλέντα ανεπτυγμένα σε βαθμό που υπερβαίνει κατά πολύ τα προσδοκώμενα για την ηλικιακή τους ομάδα. Ταυτόχρονα, ανατίθεται η ανάπτυξη προτύπων αξιολόγησης και ειδικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τους μαθητές αυτούς σε Σχολές ή Τμήματα ΑΕΙ που εκδηλώνουν ενδιαφέρον.
Για περισσότερες πληροφορίες και το πλήρες άρθρο δείτε εδώ

17 Νοεμβρίου 2012

Έχει νόημα η επέτειος του Πολυτεχνείου, σήμερα;


Το πολυτεχνείο

είναι σύμβολο (ή πρέπει να γίνει σύμβολο). Σύμβολο σε Τι;

Απαντήσεις  σε τρεις απλοϊκές ερωτήσεις:
                       
Α. Υπήρχε λαϊκή αντίδραση κατά της Χούντας;

Δύσκολα θα πειστείτε, ιστορικά, για τη λαϊκή κινητοποίηση κατά της Χούντας. Μπορεί να ενοχλούνται ορισμένοι, αλλά η τυραννία παρέμεινε 7 χρόνια, ακριβώς, επειδή απουσίαζε η λαϊκή αντίδραση (τα 3/4 του πληθυσμού μπορεί να είχαν μία θεωρητική δυσαρέσκεια αλλά “σάπιζαν” μπροστά στον “Άγνωστο Πόλεμο”, στο γήπεδο και τα μπουζούκια ή στην υπαρξιακή πραγμάτωση μέσα από ένα παράνομο πανωσήκωμα του αυθαιρέτου (όπως ακριβώς, σήμερα, “στενάζουμε” στην τηλεόραση). Να γιατί η Χούντα των συνταγματαρχών κράτησε εφτά, ολόκληρα, χρόνια. Να γιατί πρέπει να γιορτάζουμε το Πολυτεχνείο. Για να δείξουμε τις επιπτώσεις της κοινωνικής αποβλάκωσης.

Β. Οι αγωνιστές είχαν συγκεκριμένο πολιτικό χρώμα;

Οι εξορισθέντες είχαν συγκεκριμένο χρώμα. Ήταν μέλη του ΚΚΕ  (Τιμή και Δόξα στους ασυμβίβαστους ήρωες, άσχετα με τη μυωπική  ηγεσία τους) αλλά και ενεργά μέλη της ευρύτερης Δημοκρατικής Παράταξης (Χαραλαμπόπουλος, Λιβάνης, Πεπονής κ.α.), που αργότερα θα στελεχώσουν το ΠΑΣΟΚ. Αυτοί, όμως, βρέθηκαν στην εξορία, γιατί εκεί κατέληγαν από το 1936 μέχρι το 1974. Η Χούντα των Συνταγματαρχών δεν έκανε τίποτα περισσότερο από αρκετές νόμιμες και “Δημοκρατικές” προδικτατορικές κυβερνήσεις κλικ εδώ.
Ο Παναγούλης ήταν “κεντρώος” πολιτικά (βουλευτής της ένωσης Κέντρου).
Ο Μουστακλής δεν ήταν ένας παθιασμένος φοιτητής, αλλά αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού (μάλλον Δεξιός)
Ο Γεωργάκης δεν ήταν πειθαρχημένο κομματικό στρατιωτάκι
Ο Καράγιωργας, ο Λεντάκης, ο Έλης και πολλοί άλλοι ήταν αγωνιστές στην πράξη. Ήταν παρόντες στα δύσκολα. Ανέβηκαν στο τρένο του Αγώνα ως απλοί επιβάτες και όχι ως εισπράκτορες, όπως πολλοί άλλοι. Όσοι διαφωνούν με το Πολυτεχνείο θεωρούν ότι αυτοί δεν πρέπει να τιμηθούν; Μήπως έχουν κανένα καλύτερο πρότυπο στη μεταπολεμική Ελλάδα για να δώσουν στα παιδιά τους και να τα ξεκουνήσουν από τον καναπέ;
Το υπόλοιπο (υποθετικά 85%) του Ελληνικού Λαού είναι αλήθεια ότι απείχε. Και μη θεωρήσει κανείς ότι, αφού δεν αντιδρούσε, άρα συμφωνούσε με το καθεστώς. Ήταν, απλώς, απαθείς, όπως απαθείς είμαστε και τώρα. Να γιατί χρειάζεται η επέτειος της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Για τη συνέχεια του άρθρου πατήστε εδώ

Ο Ελύτης χώραγε σε 60 τετραγωνικ​ά σπίτι… Εμείς όχι ε;


«Ο Οδυσσέας Ελύτης χωράει σε 60 τετραγωνικά διαμέρισμα, η δική μας μεγαλειότης πόσα χρειάζεται άραγε για να νοιώσει ικανοποίηση;»
Ήταν μιά από τις αγαπημένες ατάκες του αγαπημένου μου φίλου Γιώργου Γεννηματά, στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Περιέγραφε με ακρίβεια και μελαγχολία το «όνειρο» της ευζωίας, της χλιδής, του δήθεν… Την ξιπασιά που μας οδήγησε, τελικά, στη χρεοκοπία.
Αν ο μέγιστος των ποιητών ζει σε 60 τετραγωνικά, πόσα χρειάζεται ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας Τα τριπλάσια; Τα τετραπλάσια; Τα πενταπλάσια, μήπως; Συν ένα θερινό εξοχικό στη Μύκονο; Συν ένα χειμερινό στην Αράχωβα; Συν ένα σκάφος – φουσκωτό έστω;
Συζητούσαμε με τον Γεννηματά πολύ συχνά για ποίηση, εκείνα τα ταραγμένα χρόνια.
Εγώ φανατικός του Ελύτη, συνήθιζα να λέω «είναι ο μεγαλύτερος ποιητής μετά τον Όμηρο».
Καβαφικός ο ίδιος χαμογελούσε (με το χαμόγελο που αγκάλιαζε όλη την ύπαρξή σου) και σχολίαζε «σπουδαίος, αλλά όχι σαν τον Αλεξανδρινό»…
Κάποτε «συμφώνησε», με το καταπληκτικό «εντάξει ο Ελύτης είναι ο σημαντικότερος ποιητής, ο Καβάφης όμως είναι ο ποιητής των ποιητών»!
Για τη συνέχεια του άρθρου δείτε εδώ

13 Νοεμβρίου 2012

Ολόκληρο το σχέδιο για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών


O σχολικός σύμβουλος και ο διευθυντής θα αξιολογούν και θα κρίνουν το έργο των εκπαιδευτικών και στην περίπτωση που διαπιστώνονται προβλήματα οι «κομμένοι» κατά την αξιολόγηση θα περνούν σεμινάριο επιμόρφωσης, ενώ οι καλές πρακτικές θα παρουσιάζονται από τους ίδιους τους επιτυχόντες στους συναδέλφους τους.

Αυτό αναφέρεται μεταξύ άλλων στο 80σέλιδο πόρισμα για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών που  παραδόθηκε στον υπουργό Παιδείας κ. Κωνσταντίνο Αρβανιτόπουλο από την ομάδ                   

Σύμφωνα με το πόρισμα της αξιολόγησης, ένας εκπαιδευτικός θα πρέπει να αξιολογείται τουλάχιστον ανά διετία ως προς την υπηρεσιακή του συνέπεια και επάρκεια από τον Διευθυντή του σχολείου όπου εργάζεται.

Από τον Σχολικό Σύμβουλο θα πρέπει να αξιολογείται ανά τετραετία τόσο για να διαπιστώνεται η πορεία της επαγγελματικής του ανάπτυξης όσο και για να διευκολύνονται οι διαδικασίες του εκπαιδευτικού συστήματος, όπως είναι, για παράδειγμα,  η επιλογή στελεχών.       Για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο πατήστε  εδώ

2 Νοεμβρίου 2012

Η Google τιμά τον Οδυσσέα Ελύτη-Για τα 101 χρόνια από τη γέννησή του


Αφιερωμένο στον Έλληνα νομπελίστα ποιητή, Οδυσσέα Ελύτη, που γεννήθηκε σαν σήμερα, στις 2 Νοεμβρίου του 1911 είναι το σημερινό «Google Doodle» στην ελληνική σελίδα της δημοφιλούς μηχανής αναζήτησης.
Στην σημερινή παραλλαγή του λογότυπου της Google, την εικόνα κοσμούν μια ελιά, ένα καράβι και ένα τσαμπί σταφύλι, στοιχεία που παραπέμπουν στο γνωστό απόφθεγμα του ποιητή: «Εάν αποσυνθέσεις την Ελλάδα, στο τέλος θα δεις να σου απομένουν μια ελιά, ένα αμπέλι κι ένα καράβι. Που σημαίνει, με άλλα τόσα την ξαναφτιάχνεις».
Ο Οδυσσέας Ελύτης (2 Νοεμβρίου 1911 - 18 Μαρτίου 1996), φιλολογικό ψευδώνυμο του Οδυσσέα Αλεπουδέλη του Παναγιώτη, ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, μέλος της λογοτεχνικής γενιάς του '30, γνωστός για τα ποιητικά του έργα Άξιον Εστί, Ήλιος ο πρώτος, Προσανατολισμοί κ.ά.
Διαμόρφωσε ένα προσωπικό ποιητικό ιδίωμα και θεωρείται ένας από τους ανανεωτές της ελληνικής ποίησης. Πολλά ποιήματά του μελοποιήθηκαν, ενώ συλλογές του έχουν μεταφραστεί μέχρι σήμερα σε πολλές ξένες γλώσσες. Για τη συνέχεια του άρθρου δείτε εδώ

28 Οκτωβρίου 2012

Όταν μαθητές έχουν διαταραχές συμπεριφοράς μέσα στη τάξη


Αρκετά ενδιαφέρουσες οδηγίες, με πρακτικές συμβουλές, προς τους εκπαιδευτικούς όταν στην τάξη υπάρχουν μαθητές που εκδηλώνουν διαταραχές συμπεριφοράς απέστειλε ο Σχολικός Σύμβουλος Ειδικής Αγωγής π. Απόστολος (Πασχάλης) Καβαλιώτης:
                           
Αγαπητοί συνεργάτες
Η εκδήλωση της παιδικής επιθετικότητας ως μορφής κοινωνικά ανεπιθύμητης συμπεριφοράς στο σχολικό και ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον προκαλεί συνήθως οδυνηρές συνέπειες όχι μόνο στα άτομα που απευθύνεται , αλλά είναι συχνά επιζήμια και για τα άτομα που την προκαλούν για το λόγο ότι καθιστά προβληματική την «κοινωνικοποιητική διαδικασία».
Η οικογένεια και το σχολείο είναι οι δύο πρωτογενείς ομάδες κοινωνικοποίησης που αποβλέπουν στον εξανθρωπισμό του νέου ατόμου. Η σπουδαιότητα της οικογένειας είναι πρωταρχικής σημασίας, γιατί εκεί μπαίνουν τα θεμέλια της προσωπικότητας του ατόμου. Στη συνέχεια ακολουθεί το σχολείο. Το σχολικό πρόγραμμα και η συμμετοχή στη σχολική ζωή συμβάλλουν αποφασιστικά στην προώθηση της προσαρμοστικής προσπάθειας που καταβάλει το άτομο, προκειμένου να ανταποκριθεί στις κοινωνικές επιταγές και στις εσωτερικές του ανάγκες.
Η διαδικασία της κοινωνικοποίησης δεν λειτουργεί όμως πάντα θετικά. Μπορεί δε να οδηγήσει το παιδί στην εκτροπή, την αποκλίνουσα και επιθετική συμπεριφορά. Διότι υπάρχει αναπόφευκτα περιορισμός της αυτονομίας του.
Η παιδική επιθετικότητα εκδηλώνεται με την εικόνα ενός παιδιού που συχνά παρενοχλεί τους άλλους, προκαλώντας τρόμο και ξυλοδαρμό. Γίνεται υβριστής με εκρήξεις θυμού. Συχνά πίσω από την επιθετικότητα κρύβεται η απελπισία του παιδιού που ζητά αναγνώριση, αγάπη και θαλπωρή. Όσο περισσότερο αντιμετωπίζεται ένα παιδί με απαγορεύσεις, επιπλήξεις και υποτιμητικά σχόλια τόσο πιο έντονες γίνονται οι φάσεις επιθετικότητας. Είναι σημαντικό για όλους μας να υπάρχει συνεργασία Γενικής – Ειδικής Αγωγής και των ΚΕΔΔΥ ώστε να αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο της επιθετικότητας σοβαρά και όχι με βάση την κοινή λογική , τη διδακτική κουλτούρα και την προσωπική εμπειρία.
Αγαπητοί συνάδελφοι
θα σας παρουσιάσω μερικές από τις τεχνικές αντιμετώπισης της μαθητικής παραβατικότητας, που συχνά χρησιμοποιούνται και από πολλούς εξαίρετους συνεργάτες μέσα στη σχολική τάξη. Θεωρείται όμως αυτονόητο ότι, σοβαρές διαταραχές συμπεριφοράς απαιτούν πέρα από την παιδαγωγική αντιμετώπιση στο σχολικό χώρο και μια διεπιστημονική συνεργασία και προσέγγιση του προβλήματος με τη βοήθεια και τη θεραπευτική παρέμβαση ειδικών επιστημόνων του ΚΕΔΔΥ ή των Ιατροπαιδαγωγικών Υπηρεσιών, όπως και Συμβούλου γονέων, ώστε να αποδώσουν οι παιδαγωγικές επιδράσεις που ασκούνται στο μαθητή:
για περισσότερες λεπτομέρεις δείτε εδώ

21 Οκτωβρίου 2012

Ιστορικό μυθιστόρημα


Τα τελευταία χρόνια έχουμε κατακλυστεί από ιστορικά μυθιστορήματα όπου κάποιοι από τους έλληνες συγγραφείς διεκδικούν δάφνες υψηλής λογοτεχνίας ή κυνηγούν να γίνει το βιβλίο τους ένα αναγνωρίσιμο μπεστ σέλερ. Κυρίως εμπνέονται από την Ανατολή και τα πάθη της. Η καταστροφή του '22, η προσφυγιά, ο μικρασιατικός πολιτισμός γίνονται πεδίο συγγραφικής έμπνευσης. Δυστυχώς, πλην εξαιρέσεων, τα περισσότερα από αυτά τα ιστορικά μυθιστορήματα είναι προσχηματικά. Χρησιμοποιούν το ιστορικό πλαίσιο για να εντάξουν δακρύβρεχτες οικογενειακές και ερωτικές ιστορίες καπηλευόμενοι το αμείωτο ενδιαφέρον των αναγνωστών για τις «χαμένες πατρίδες». Αλλοι επιλέγουν τους αρχαίους ή βυζαντινούς χρόνους για να παρουσιάσουν περιπέτειες που σπανίως είναι ιστορικά έγκυρες και λογοτεχνικά καλές. Δεδομένου ότι οι πηγές μας για εκείνες τις περιόδους είναι λιγότερες ή δύσκολα προσβάσιμες οι συγγραφείς ιστορικών μυθιστορημάτων για τα χρόνια των αρχαίων ή των βυζαντινών συγγράφουν τις πλέον ανούσιες και βαρετές ιστορίες. Μια πρόσφατη τάση είναι οι ιστορίες με εβραίους ή άλλους κυνηγημένους.
Οι συγγραφείς ιστορικών μυθιστορημάτων διακρίνονται σε αυτούς που παραμένουν πιστοί στα ιστορικά δεδομένα, σε αυτούς που συνθέτουν ένα αφήγημα με 50% μυθοπλασία και το υπόλοιπο ιστορικά δεδομένα και σε εκείνους που χειρίζονται την ιστορία ως ένα οποιοδήποτε υλικό χρησιμοποιώντας, ακόμα και «διαστρέφοντας», τα ιστορικά δεδομένα ανάλογα με το πώς τους βολεύει στην αφηγηματική διαδικασία ώστε να προχωρήσουν σε μια σύνθεση χωρίς όρια και προϋποθέσεις. Η ιστορική εγκυρότητα, όπως τη ζητούσε ο Γκέοργκ Λούκατς, με πλήρη πιστότητα στα ιστορικά στοιχεία, στις πηγές, ακόμη και στα κοστούμια, δεν εξασφαλίζει το καλό μυθιστόρημα. Αλλά και η φαντασία από μόνη της, χωρίς λογοτεχνική επάρκεια δεν λέει τίποτα. Μπορεί το ιστορικό μυθιστόρημα να έχει την αρχή του στον 19ο αιώνα και τον Γουόλτερ Σκοτ, αλλά η επάνοδός του στον 20ό αιώνα έγινε με προεξάρχοντα τον Ουμπέρτο Εκο, ο οποίος χρησιμοποίησε στοιχεία της μεσαιωνικής ιστορίας για να γράψει τα μυθιστορήματά του, και αργότερα τον Νταν Μπράουν, που έγραψε θρίλερ χρησιμοποιώντας επιλεκτικά διάφορα ιστορικά στοιχεία. Αυτοί έκαναν το μεγάλο κακό, καθώς έγιναν παγκοσμίως γνωστοί, πούλησαν εκατομμύρια αντίτυπα και δημιούργησαν την εντύπωση ότι το να γράψεις ένα μπεστ σέλερ είναι πολύ εύκολο: ανακατεύεις Ιστορία, φαντασία, έρωτες, ίσως και λίγο θρίλερ. Στην παγίδα τους έπεσαν και πολλοί έλληνες φερέλπιδες συγγραφείς που θέλησαν να τους μιμηθούν, μάλλον άκομψα. Κρίμα γιατί στη χώρα μας είχαμε παλιά καλούς ιστορικούς μυθιστοριογράφους όπως ο Τάσος Αθανασιάδης, ο Αγγελος Βλάχος, ο Ρόδης Ρούφος, ο Ηλίας Βενέζης, ο Αγγελος Τερζάκης, ο Νίκος Θέμελης, αλλά και νεότερους, όπως η Ρέα Γαλανάκη, η Αθηνά Κακούρη κ.ά., από τους οποίους οι σύγχρονοι δεν διδάχθηκαν σχεδόν τίποτα.

20 Οκτωβρίου 2012

Ιστορικό μυθιστόρημα για παιδιά


Από την Ελένη Σαραντίτη
«Οι περισσότεροι διδάσκαλοι απαγορεύουν εις τους μαθητάς των να διαβάζουν μυθιστορήματα και άλλα τοιαύτα βέβηλα έργα...».
Από άρθρο έλληνα παιδαγωγού του 1900                                     
Σαν να μην αρκούσαν οι τόσες εθνικές μας συμφορές και ταλαιπωρίες, σαν να μη δίνονταν μάχες για την καταπολέμηση της αμάθειας, είχαμε και τις αντιλήψεις αυτές που αν κυριαρχούσαν, η ελληνική παιδική λογοτεχνία θα εξοντωνόταν και όχι απλώς -όπως για δεκαετίες συνέβη- θα παραμεριζόταν. Εντούτοις, ήδη από τις αρχές του περασμένου αιώνα το παιδικό βιβλίο άρχισε να κυκλοφορεί και να διαβάζεται (από τα παιδιά των πλούσιων ή διανοούμενων οικογενειών κυρίως) κι έπειτα να διαδίδεται, να δανείζεται, ν' αλλάζει χέρια, να αγαπιέται όπως του πρέπει. Φυσικά αναφερόμαστε στα βιβλία της Πηνελόπης Δέλτα (1874-1941), που ήταν από τις σημαντικότερες γυναικείες φυσιογνωμίες στις κρίσιμες εκείνες πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Πολλά από τα έργα της, τα ιστορικά κυρίως, έχουν κάνει μέχρι σήμερα άνω των σαράντα ανατυπώσεις. Και ας αναφέρουμε μόνο τα μυθιστορήματα «Για την Πατρίδα», «Στον καιρό του Βουλγαροκτόνου», «Στα μυστικά του Βάλτου».
Ιστορικά μυθιστορήματα που διαβάστηκαν και από νέους έγραψε -με τη γλαφυρότατη πένα- του και ο Σπύρος Μελάς (1882-1966), όπως λ.χ. «Ο Γέρος του Μοριά», «Ματωμένα ράσα», «Ο ναύαρχος Μιαούλης».
Πολυγραφότατος και μεγάλος γνώστης -και λάτρης- της εθνικής μας εξέγερσης ήταν και ο συγγραφέας Τάκης Λάππας (1904- 1995). Τα βιβλία του, μυθιστορηματικές βιογραφίες, με ωραία γλώσσα και πολύν ενθουσιασμό γραμμένα, έφτασαν και στο πιο μακρινό χωριό. Μερικά δε από αυτά ανατυπώνονται ακόμη, όπως «Οι θαλασσομάχοι του Αιγαίου», «Οι ήρωες του '21 στα παιδικά τους χρόνια», «Νικηταράς», «Ρήγας Βελεστινλής», «Ο Κατσαντώνης», «Οδυσσέας Αντρούτσος» κ.ά.
Ιστορικά μυθιστορήματα για παιδιά έγραψε και ο Νίκος Καζαντζάκης, όπως λ.χ. το πολύ γνωστό «Στα παλάτια της Κνωσού» ή το «Μέγας Αλέξανδρος».
Ενα πολύ καλό ιστορικό βιβλίο για παιδιά είναι και το μυθιστόρημα «Μέσα στις φλόγες» της Διδώς Σωτηρίου. Και της Λιλίκας Νάκου (1903-1989) τα διηγήματα όμως, «Η κόλαση των παιδιών». Της Γαλάτειας Σαράντη τα μυθιστορήματα «Στη χαραυγή της λευτεριάς» και «Οι μπαρουτόμυλοι της Δημητσάνας» διαβάστηκαν πολύ και με μεγάλο ενδιαφέρον. Αλλά βλέπουμε ότι συν τω χρόνω τα ιστορικά μυθιστορήματα για παιδιά διαρκώς αρτιώνονται - όπως άλλωστε ολόκληρη η ελληνική παιδική λογοτεχνία, που αποβάλλει τον διδακτισμό, τον φόβο του «τολμηρού», ελευθερώνεται. Οι συγγραφείς διαβάζουν περισσότερο, έρχονται σε επαφή με συναδέλφους τους του εξωτερικού, παρακολουθούν τάσεις και κινήματα, η άνοδος του βιοτικού επιπέδου βοηθά, το βιβλίο γίνεται προσιτό και σε ασθενέστερες οικονομικά τάξεις, οι γονείς ενημερώνονται και επιλέγουν. Ετσι το εξαιρετικό μυθιστόρημα για παιδιά της Αλκης Ζέη «Ο Μεγάλος περίπατος του Πέτρου» έφτασε στα χέρια χιλιάδων νεαρών αναγνωστών. Αλλά αυτό δεν χρειάζεται συστάσεις. Χρειάζεται συστάσεις όμως ένα άλλο πολύ ωραίο ιστορικό βιβλίο της Ζωής Βαλάση, «Η πριγκίπισσα της Παλμύρας» (Κέδρος), που δεν κυκλοφόρησε ευρέως - όπως θα του άξιζε. Και η Ζωρζ Σαρρή έγραψε ιστορικά μυθιστορήματα, όπως «Οι νικητές», «Οταν ο ήλιος», «Τα γενέθλια». Της Λιλής Μαυροκεφάλου τα δύο συναρπαστικά μυθιστορήματα «Αγης» και «Κλεομένης» (οι δυο σπουδαίοι μεταρρυθμιστές βασιλείς της Σπάρτης) δεν πέρασαν απαρατήρητα, και ας σημειωθεί ότι η Λιλή Μαυροκεφάλου έχει γράψει και άξια λόγου ιστορικά μυθιστορήματα για ενηλίκους, ενώ η Κίρα Σίνου έγραψε, ανάμεσα στα πολλά πεζογραφήματά της για παιδιά, και τα ιστορικά μυθιστορήματα «Οι τελευταίοι βασιλείς της Ατλαντίδας», «Οι ιερές γάτες» και το πολύ ενδιαφέρον «Αννα και Θεοφανώ», που αφορά τις ομώνυμες ξενοπαντρεμένες πριγκίπισσες του Βυζαντίου με την ισχυρή προσωπικότητα· το «Πέτρινο σπίτι» της Ηρώς Παπαμόσχου είναι ένα καλό, γεμάτο αισθήματα μυθιστόρημα, καθώς και το «Τραγούδι για τρεις» της Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου, που περιέχει όλα εκείνα τα στοιχεία που κάνουν ένα μυθιστόρημα αξιανάγνωστο. Αν και όχι ιδιαίτερα γνωστό, το μυθιστόρημα του Μανουήλ Τασούλα «Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα» είναι σοβαρό και προσεγμένο.
Η Ελένη Δικαίου (1952- ) έχει γράψει αρκετά ιστορικά βιβλία· αν και θεωρώ ότι το πιο ολοκληρωμένο, το ευφραδέστερο για τον αναγνώστη είναι «Τα κοριτσάκια με τα ναυτικά», αναφερόμαστε και σε άλλους τίτλους, όπως «Οι θεοί δεν πεθαίνουνε στην Πέλλα», «Ο πόλεμος στην Τροία», «Θησέας, ο ήρωας της Αθήνας», κ.ά.
Βεβαίως υπάρχουν και άλλοι ακόμη συγγραφείς που έγραψαν ιστορικά μυθιστορήματα για παιδιά, αλλά, δυστυχώς, δεν μπορούν να περιληφθούν όλοι εδώ, μια μικρή επιλογή κάνουμε. Αλλωστε τον τελευταίο καιρό τυπώνονται λιγότερα ιστορικά μυθιστορήματα, ενώ περισσεύουν τα βιβλία με σύντομα κειμενάκια για πολύ μικρά παιδιά που ό,τι αρχίζουν να διαβάζουν· από αυτά, άλλα είναι χαριτωμένα και άλλα όχι. Πάντα όμως ο κόπος που καταβάλλεται είναι μικρός· και από μέρους του αναγνώστη, και από μέρους του συγγραφέα...
Τα βιβλία που παρουσιάζουμε παρακάτω είναι ιστορικά μυθιστορήματα της τελευταίας -τα περισσότερα- παραγωγής. Σε μερικά από αυτά έχουμε αναφερθεί και άλλοτε· αξίζει, όμως, να τα θυμηθούμε ξανά· πρόκειται για καλά βιβλία.
**Αννα Γκέρτσου-Σαρρή
Μ' ενάντιους ανέμους
εκδόσεις Κέδρος, σ. 392, ευρώ 16.
Η Αννα Γκέρτσου-Σαρρή με την υπευθυνότητα που τη διακρίνει έγραψε ένα πολύ καλό ιστορικό μυθιστόρημα για νέους, ίσως από τα σημαντικότερα που κυκλοφόρησαν τα τελευταία χρόνια. Με ωραία γλώσσα, θαλασσινή, τραχιά και χυμώδη, γλυκιά όπου πρέπει και θυμωμένη όταν επιβάλλονται ο θυμός ή η διαμαρτυρία, με σκηνές εντυπωσιακές, συγκρούσεις, ταραχές, με ταξίδια επικίνδυνα και ναυτικές επιχειρήσεις, ήρωες και αντιήρωες, δειλούς αλλά και αποφασισμένους, μια Ελλάδα σε αναβρασμό, μια Ελλάδα επαναστατημένη, και μια γυναίκα θεϊκών διαστάσεων: η Δόμνα Βισβίζη. Η σχεδόν άγνωστη και παραμερισμένη ηρωίδα.
Η Δόμνα Βισβίζη (Αίνος Θράκης 1783- Πειραιάς 1850), κόρη εύπορων γαιοκτημόνων, «Καπετάνισσα» στην Επανάσταση του 1821, παντρεμένη από το 1808 με τον φιλικό και αγωνιστή, πλοιοκτήτη Χατζή-Αντώνη Βισβίζη (Αίνος; - Αγία Μαρίνα Φθιώτιδας 1822), μαζί με τα τέσσερα ανήλικα παιδιά της ακολούθησε τον άνδρα της στις επιχειρήσεις εναντίον των Τούρκων. Η Θρακιώτισσα αρχόντισα, όταν ξάφνου πεθαίνει ο σύντροφός της, αναλαμβάνει η ίδια τη διακυβέρνηση του μπρικιού και την ευθύνη της σίτισης και του εξοπλισμού των 140 ανδρών του πληρώματος. Υστερα από περιπολίες, μάχες, μεταφορά πολεμοφοδίων, αβαρίες και με την ευθύνη της διευκόλυνσης διακίνησης των στρατευμάτων με τα πυροβόλα της, ύστερα από χαμούς, νίκες, θριάβους και απώλειες, παραχώρησε το πλοίο της στην ελληνική κυβέρνηση για να το μετατρέψει σε πυρπολικό. Πέθανε μες στη φτώχεια και στη λησμονιά. Και την αγνωμοσύνη.
Αυτής της σπουδαίας γυναίκας την ιστορία αφηγείται η Αννα Γκέρτσου-Σαρρή. Στις σελίδες του μυθιστορήματος η ηρωίδα μιλά εξομολογητικά, λες και αυτοβιογραφείται. Στα 60 της πλέον, πλούσια σε αισθήματα και γνώση, και με την ασύγκριτη αίσθηση ότι έκανε το καθήκον της παρά «Τους ενάντιους ανέμους», με την πίκρα στα λόγια αλλά τη γλύκα στην ψυχή, «...έφτασα να πιστεύω», ομολογεί, «πως δύο είναι τα σημαδιακά πράματα στη ζωή του κάθε ανθρώπου: το σπιτικό του και η πατρίδα όπου γεννήθηκε. Τούτες είναι οι πρώτες βούλες που τον σφραγίζουν. Θα τα πω όλα με τη σειρά που ήρθαν στη ζωή μου». Τι ζωή! Στο μυθιστόρημα θα γνωρίσουμε και άλλες σημαντικές μορφές του Ελληνισμού· τον Καΐρη, τον Ανδρούτσο, τον Εμμανουήλ Παπά, την Ευανθία Καϊρη. Με τον ανεξαργύρωτο Νικηταρά και την άξια γυναίκα του Αγγελίνα η Δόμνα Βισβίζη γειτόνεψε σε γειτονιά του Πειραιά. Παρούσα στη σύλληψη του Νικηταρά. Παρούσα και στην τύφλωσή του. Μια μέρα κάτι ψαράδες πήραν να τραγουδούν: «Πουλάκι πόθεν έρχεσαι, πουλάκι γι' αποκρίσου/ μην είδες και μην άκουσες για την κυρά-Δομνίτσα/ την όμορφη, τη δυνατή, την αρχικαπετάνα...». Εκείνη περνούσε και τ' άκουσε. Δάκρυσε. Θυμήθηκε. Πόσα δεν είχε να θυμηθεί...
Ενα έργο το οποίο ξετυλίγει στιγμές του Αγώνα σημαντικές και μας γνωρίζει μια υπέροχη προσωπικότητα, μια μεγάλη ηρωίδα, που ωστόσο παρέμεινε άτομο σεμνό, ταπεινό, άνθρωπος αληθινός δηλαδή. Η Αννα Γκέρτσου-Σαρρή έκανε σοβαρή δουλειά.
Αν θέλετε να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο πατήστε ΕΔΩ

17 Οκτωβρίου 2012

Στη Χίλαρι Μαντέλ το λογοτεχνικό βραβείο Booker για το 2012


 Η συγγραφέας Χίλαρι Μάντελ (φωτογραφία) έγινε η πρώτη γυναίκα και παράλληλα η πρώτη συγγραφέας από τη Βρετανία που τιμάται για δεύτερη φορά με το διεθνούς φήμης βραβείο Μπούκερ.
Το πολυπόθητο βραβείο της απονεμήθηκε χθες για το βιβλίο «Bring up the bodies», το οποίο αποτελεί τη συνέχεια του επίσης βραβευμένου με Μπούκερ «Γουλφ Χολ» (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πάπυρος), έργο στο οποίο η συγγραφέας αφηγείται την ιστορία του δολοπλόκου Τόμας Κρόμγουελ. Δύο φορές με το βραβείο Μπούκερ έχουν βραβευτεί στο παρελθόν ο Νοτιοαφρικανός Τζον Μάξγουελ Κούτσι και ο Αυστραλός Πίτερ Κάρεϊ. 
Ο πρόεδρος της κριτικής επιτροπής του βραβείου Πίτερ Στόθαρντ, διευθυντής του «Times Literary Supplement», ανέφερε ότι «η ομορφιά της γλώσσας, ο πεζός λόγος που λάμπει» ήταν το αποφασιστικό κριτήριο με το οποίο αξιολόγησε η επιτροπή τα υποψήφια έργα.

πηγή: http://www.tanea.gr/politismos/article/?aid=4760567

14 Οκτωβρίου 2012

Η οικογένεια επηρεάζει τους βαθμούς


Τα παιδιά μαθαίνουν σκάκι. Ζωγραφίζουν. Διαβάζουν περιοδικά. Παίζουν μουσική. Ασχολούνται με τον αθλητισμό. Διαβάζουν εξωσχολικά βιβλία. Από πού γεννήθηκαν τα ερεθίσματα; Ποιος τα παρακίνησε; Ποιος τους άνοιξε τον δρόμο; Η οικογένεια ανοίγει τους δρόμους και το σχολείο λειτουργεί ενισχυτικά για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας των μαθητών του, με τα ιδιωτικά σχολεία να έχουν -σε γενικές γραμμές- το προβάδισμα έναντι των δημοσίων. Είναι ενδεικτικό ότι οι μαθητές του ιδιωτικού σχολείου έχουν, κατά 1,8 μονάδες, καλύτερες βαθμολογίες σε σχέση με τους συνομηλίκους τους που φοιτούν σε δημόσιο σχολείο. Επίσης, ενδιαφέρον είναι ότι όσα παιδιά συμμετέχουν σε κάποια καλλιτεχνική δραστηριότητα -και κυρίως σχετική με τη μουσική- έχουν καλύτερες επιδόσεις από τους συνομηλίκους τους που δεν το κάνουν.
«Το παιδί παίρνει τα πρώτα ερεθίσματα από την οικογένεια. Οχι με τη μορφή υπόδειξης αλλά παραδείγματος. Χαρακτηριστικά, το παιδί εξοικειώνεται με το εξωσχολικό διάβασμα όταν κοιτά τον μπαμπά και τη μαμά στις ελεύθερές τους ώρες να διαβάζουν ένα βιβλίο. Οι εκπαιδευτικοί στο σχολείο μπορούν να παρακινήσουν τους μαθητές. Μπορούμε, ίσως, να διακρίνουμε κάποια κλίση τους και να την αναδείξουμε», λέει στην «Κ» εκπαιδευτικός σε ιδιωτικό σχολείο.
Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από την έρευνα με τίτλο «Σχολική επίδοση και κοινωνική προέλευση: η περίπτωση ενός ιδιωτικού και ενός δημόσιου γυμνασίου» (εκδόσεις Αδελφών Κυριακίδη) του εκπαιδευτικού κ. Νίκου Κολίτση, ο οποίος μελέτησε τις επιδόσεις, τα ενδιαφέροντα, αλλά και το οικογενειακό προφίλ μαθητών από ένα ιδιωτικό και ένα δημόσιο γυμνάσιο.
Κοινωνικό επίπεδο
Ενδεικτικά, οι μαθητές που φοιτούσαν στο ιδιωτικό σχολείο συγκέντρωσαν μέσο όρο βαθμολογίας 18,24, ενώ οι μαθητές από το δημόσιο είχαν μέσο όρο βαθμολογίας 16,44. Σύμφωνα με την έρευνα, τόσο το κοινωνικό όσο και το μορφωτικό επίπεδο του πατέρα και της μητέρας σχετίζονται σημαντικά με την επίδοση των μαθητών. Οσο υψηλότερο είναι το μορφωτικό και κοινωνικό επίπεδο της οικογένειας τόσο καλύτερες είναι οι μέσες σχολικές επιδόσεις.
Από την άλλη, ορισμένες διαφοροποιήσεις στη συμπεριφορά των μαθητών του ιδιωτικού και του δημόσιου σχολείου έχουν πρωτίστως ποιοτικό αποτύπωμα. Αυτό καταδεικνύεται κυρίως από τις ασχολίες των παιδιών στον ελεύθερό τους χρόνο. Τόσο οι μαθητές του δημόσιου όσο και εκείνοι του ιδιωτικού σχολείου επιλέγουν -με μικρές ποσοστιαία αποκλίσεις- τον αθλητισμό, τα περιοδικά, την τηλεόραση, τις συναντήσεις με φίλους, τα παιχνίδια στον υπολογιστή, το download και το facebook. Ομως, σύμφωνα με την έρευνα, οι σημαντικές διαφοροποιήσεις εντοπίζονται στην ενασχόληση με τη μουσική και τις άλλες εξωσχολικές δραστηριότητες εκτός από τις πιο συνηθισμένες. Ετσι, οι μαθητές του δημόσιου σχολείου περισσότερο ακούνε μουσική, ενώ οι μαθητές του ιδιωτικού παίζουν μουσική με κάποιο μουσικό όργανο. Αν θέλετε να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο από την εφημρίδα Καθημερινή πατήστε  εδώ