1 Απριλίου 2013

Τι χρωστάει η Ευρώπη στην Ελλάδα



Ο Thomas Alexander Szlezàk, γεννημένος στη Βουδαπέστη και διαπρεπής ελληνιστής, ομότιμος τακτικός καθηγητής της Κλασικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο του Tübingen, διηύθυνε το εκεί ερευνητικό κέντρο Platon-Archiv. Τα δημοσιεύματά του αναφέρονται στον Ψευδο-Αρχύτα, στον Ομηρο και κυρίως στους Πλάτωνα, Πλωτίνο και Αριστοτέλη. Το βιβλίο του Platon lesen (Πώς να διαβάζουμε τον Πλάτωνα) έχει μεταφρασθεί σε δώδεκα γλώσσες καθώς και στα ελληνικά από την Παρασκευή Κοτζιά στις εκδόσεις Θύραθεν της Θεσσαλονίκης το 2004.

Στο βιβλίο του Τι οφείλει η Ευρώπη στους Ελληνες (πρωτότυπος τίτλος Was Europa den Griechen verdankt. Von den Grundlagen unserer Kultur in der griechischen Antike), που εκδόθηκε το 2010, εξετάζει την απήχηση της ελληνικής αρχαιότητας στη συγκρότηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας μέσα από μια πλουραλιστική ματιά που στοχεύει σε ποικίλες πολιτιστικές πλευρές του αρχαίου ελληνικού κόσμου.

Οπως δηλώνει ο Szlezàk, σκοπό του αποτελεί η ανάδειξη ουσιαστικών πτυχών του ελληνικού πολιτισμού από τον Ομηρο ως τον κοσμοπολιτισμό της Στοάς. Μέσα από τα δώδεκα κεφάλαια του βιβλίου επιχειρεί μια αναδρομή στον Ομηρο και στην ευρωπαϊκή αντίληψη περί λογοτεχνίας στην Ιλιάδα και στην Οδύσσεια, στη νέα υφή του πρώιμου ελληνικού λυρισμού, στα ερωτήματα που έθεσαν οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι, στη θεματολογία γύρω από την εορτή, τους Ολυμπιακούς Αγώνες, τον νικητή και τον επινίκιο ύμνο από τον Πίνδαρο, στην αθηναϊκή δημοκρατία και στην ποίηση της πόλεως, στον σχετικισμό των σοφιστών, στην απαρχή του ιστορικού στοχασμού με τους Ηρόδοτο καιΘουκυδίδη, στις έννοιες του θείου νόμου και του προσωπικού δαιμονίου στον Σοφοκλή και στον Σωκράτη, στο θέατρο και στο πνεύμα της εποχής στους Ευριπίδη και Αριστοφάνη, στη θεμελίωση της ευρωπαϊκής φιλοσοφίας και στο κοσμοπολίτικο πνεύμα του ελληνικού πολιτισμού.

Χωρίς την ελληνική αρχαιότητα, παρατηρεί ο Szlezàk, η Ευρώπη δεν θα ήταν αυτό που είναι σήμερα. Η ανυπέρβλητη πολιτιστική δυναμική του οδήγησε συχνά τον ευρωπαϊκό πολιτισμό σε ρήξεις και άλματα, καθώς και σε καινούργιες απαρχές, με φωτεινό παράδειγμα την Αναγέννηση. Οι αξίες και οι ιδέες του αρχαίου Ελληνισμού κατόρθωσαν να αντισταθούν σε εφήμερες πολιτικές ιδεολογίες με προσπάθειες να προβληθούν προς ίδιον όφελος. Για να διαβάσετε το  υπόλοιπο άρθρο πατήστε εδώ.

29 Μαρτίου 2013

Θάλασσα Κ. Γ. Καρυωτάκης


Τα σύννεφα τα γιγάντικα φαντάζουν κι ασημένια
στο μολυβένιο ουρανό
σαν τα χτυπά του ήλιου το φως' σαν τα χτυπά ο αγέρας
φεύγουνε πίσω απ' το βουνό.

Κι είναι θερίο η θάλασσα. Το παρδαλό της χρώμα
δίνει της - μπλάβο εκεί μακρυά, 
πιο δώθε ανοιχτοπράσινο κι ακόμα δώθε γκρίζο-
κάποια παράξενη θωριά.

Τα κύματα τα πράσινα, τα γκρίζα και τα μπλάβα,
πέρα, απ' του πελάου τα φαρδιά,
τα φέρνει ρήγας ο βοριάς, μπατσίζουνε τα βράχια,
μπατσίζουνε την αμμουδιά.

Τις βάρκες τις ψαρόβαρκες ο φόβος κυβερνήτης
μες στο λιμάνι τις κρατεί'
μα η σκέψη μου όλο σέρνεται στα γαλανά τα πλάτια
μ' ένα χρυσόνειρο δετή.

Σα γλάρος μαυροφτέρουγος πετά η ψυχή μου, σμίγει
με την ψυχούλα του νερού
και τήνε πάει ο άνεμος και τήνε πάει το κύμα
κι είναι παιχνίδι του καιρού.

Κι ενώ πονώ τον πόνο σου και πάω προς το βυθό σου
και χάνομαι με τον αφρό,
ύστερα, στο γαλήνεμα, την ηλιακή χαρά σου,
θάλασσα, δεν θαν τη χαρώ. 
                         Κ. Γ. Καρυωτάκης
                        Ο πόνος των πραγμάτων      



27 Μαρτίου 2013

Αὐτὸς ποὺ σωπαίνει



Αὐτὸς ποὺ σωπαίνει

Τὸ σούρουπο ἔχει πάντα τὴ θλίψη
ἑνὸς ἀτέλειωτου χωρισμοῦ
Κι ἐγὼ ἔζησα σὲ νοικιασμένα δωμάτια
μὲ τὶς σκοτεινὲς σκάλες τους
ποὺ ὁδηγοῦνε
ἄγνωστο ποῦ…

Μὲ τὶς μεσόκοπες σπιτονοικοκυρὲς
ποὺ ἀρνοῦνται
κλαῖνε λίγο
κι ὕστερα ἐνδίδουν
καὶ τ᾿ ἄλλο πρωί,
ἀερίζουν τὸ σπίτι
ἀπ᾿ τοὺς μεγάλους στεναγμούς…

Στὰ παλαιικὰ κρεβάτια
μὲ τὰ πόμολα στὶς τέσσερις ἄκρες
πλάγιασαν κι ὀνειρεύτηκαν
πολλοὶ περαστικοὶ αὐτοῦ του κόσμου
κι ὕστερα ἀποκοιμήθηκαν
γλυκεῖς κι ἀπληροφόρητοι
σὰν τοὺς νεκροὺς στὰ παλιὰ κοιμητήρια

Ὅμως ἐσὺ σωπαίνεις…
Γιατί δὲ μιλᾷς;
Πές μου!
Γιατί ᾔρθαμε ἐδῶ;
Ἀπὸ ποῦ ἤρθαμε;
Κι αὐτὰ τὰ ἱερογλυφικὰ τῆς βροχῆς πάνω στὸ χῶμα;
Τί θέλουν νὰ ποῦν;

Ὤ, ἂν μποροῦσες νὰ τὰ διαβάσεις!!!
Ὅλα θὰ ἄλλαζαν…

Ὅταν τέλος, ὕστερα ἀπὸ χρόνια ξαναγύρισα…
δὲ βρῆκα παρὰ τοὺς ἴδιους ἔρημους δρόμους,
τὸ ἴδιο καπνοπωλεῖο στὴ γωνιά…

Κι ὁλόκληρο τὸ ἄγνωστο
τὴν ὥρα ποὺ βραδιάζει…

26 Μαρτίου 2013

Πίτερ Μάκριτζ: «Κοιτάτε προς τα πίσω, χάνετε το μέλλον»


PETER MACKRIDGE
Οι Ελληνες δεν έχουν να φοβούνται τίποτε σχετικά με τη γλώσσα τους, που είναι ευέλικτη, πλούσια και δυναμική, λέει ο Πίτερ Μάκριτζ, ομότιμος καθηγητής της Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Στο τελευταίο του βιβλίο με τίτλο Γλώσσα και εθνική ταυτότητα στην Ελλάδα 1766-1976 (εκδ. Πατάκης) εξηγεί γιατί η γλωσσική διαμάχη απέκτησε τέτοια πολιτική βαρύτητα στην Ελλάδα και ποιες αλλαγές επέφεραν οι ιδεολογικές αντιπαραθέσεις στη σημερινή γλώσσα μας. Το θέμα του βιβλίου είναι ιδιαίτερα επίκαιρο σήμερα που η ανάδυση μιας πολυπολιτισμικής Ελλάδας θέτει αναπόφευκτα το ζήτημα της εθνικής ταυτότητας σε μια νέα βάση.

Κύριε καθηγητά, τι είναι για εσάς η εθνική ταυτότητα;
«Είναι σημαντικό ένα έθνος, ένας λαός, να έχει τη δική του ταυτότητα, αρκεί να μη δίνει αυτή η ταυτότητα κάποια αίσθηση ανωτερότητας αυτού του λαού έναντι των γειτόνων του. Στην Αγγλία έχουμε πικρή πείρα από την "αγγλική ταυτότητα", όπου ως και πριν από μερικές δεκαετίες, λόγω της ισχύος της αποικιοκρατίας, οι Αγγλοι πίστευαν ότι ήταν ανώτερος λαός. Βέβαια κάτι ανάλογο θα έπρεπε να έχει εκλείψει εδώ και καιρό, αλλά δυστυχώς βλέπουμε να αναβιώνει σε ορισμένες περιοχές. Η εθνική ταυτότητα περιλαμβάνει τις ιστορικές μνήμες από το παρελθόν για τα κατορθώματα ενός λαού. Πρόκειται για ένα υγιές αίσθημα περηφάνιας αλλά και παρηγοριάς για έναν λαό που υποφέρει, όπως υποφέρει σήμερα ο ελληνικός λαός. Αρκεί να μην περιοριστεί αυτή η περηφάνια στο παρελθόν αλλά να είναι μια δύναμη και για το παρόν, πράγμα δύσκολο σε κρίσιμες συνθήκες, αλλά δεν είμαι ο αρμόδιος για να σας δώσω συμβουλές».

Θα μπορούσαμε να είχαμε αποφύγει τη γλωσσική διαμάχη;
«Η πηγή της γλωσσικής διαμάχης στην Ελλάδα είχε ως αφορμή την υπερβολική προσκόλληση στο παρελθόν, γι' αυτό οι Ελληνες είχαν την καθαρεύουσα, την αρχαϊκή και όχι την καθομιλουμένη, τη δημοτική. Το γλωσσικό ζήτημα ήταν στις περισσότερες περιπτώσεις ανασταλτικός παράγοντας, καθώς εμπόδισε τους Ελληνες να μπουν στη νεωτερικότητα για πολλές δεκαετίες, ιδίως στην αρχή του 20ού αιώνα. Αν οι Ελληνες είχαν επιλέξει τη δημοτική γλώσσα από την αρχή του ελληνικού κράτους, θα προόδευαν γρηγορότερα, και στην οικονομία και στους κοινωνικούς θεσμούς, αλλά και η πολιτική ζωή θα γινόταν ώριμη πιο νωρίς. Βέβαια το γλωσσικό ζήτημα δεν είναι η αιτία αλλά ένα σύμπτωμα προσκόλλησης στο παρελθόν». Για τη συνέχεια του άρθρου διαβάστε Εδώ

22 Μαρτίου 2013

Φιλολογικός οίκος: Παγκόσμια ημέρα ποίησης

Φιλολογικός οίκος: Παγκόσμια ημέρα ποίησης: Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα ποίησης θα αναρτήσουμε τους πιο γνωστούς ορισμούς για την ύψιστη μορφή αυτή του λόγου. Αρχίζουμε με τους Έλλη...

21 Μαρτίου 2013

Παγκόσμια ημέρα ποίησης

Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα ποίησης θα αναρτήσουμε τους πιο γνωστούς ορισμούς για την ύψιστη μορφή αυτή του λόγου. Αρχίζουμε με τους Έλληνες ποιητές:


Εκείνο που πρέπει να γίνεται και να ξαναγίνεται
αδιάκοπα, ατέρμονα, χωρίς την παραμικρή διάλειψη,
είναι η αντιδουλικότητα, η αδιαλλαξία, η ανεξαρτησία.
Η ποίηση είναι το άλλο πρόσωπο της Υπερηφάνειας

Οδυσσέας Ελύτης

..αυτό είναι στο βάθος η ποίηση,
Η τέχνη να οδηγείσαι και να φτάνεις προς Αυτό που σε Υπερβαίνει...
..να γίνεσαι Ανεμος για τον Χαρταετό
..και Χαρταετός για τον Ανεμο,
Ακόμα κι όταν Ουρανός δεν Υπάρχει... 

Οδυσσέας Ελύτης



Δεν παίζω με τα λόγια.
Μιλώ για την κίνηση
..που ανακαλύπτει κανείς να σημειώνεται μέσα στη ΣΤΙΓΜΗ.
όταν καταφέρνει να την Ανοίξει και να της δώσει Διάρκεια.
Οδυσσέας Ελύτης


Η ποίηση είναι το άλλο πρόσωπο της υπερηφάνειας.
Οδυσσέας Ελύτης


Πολλοί στίχοι είναι σαν αργυρές κλωστές
δεμένες στα καμπανάκια των άστρων-
αν τους τραβήξεις,
μια ασημένια κωδωνοκρουσία δονεί τον ορίζοντα.
πολλά ποιήματα μένουν αργά τη νύχτα στην ερημιά
βρέχουν κάθε τόσο τα τέσσερα δάχτυλα
των στίχων τους σ' ένα ρυάκι,
ύστερα χάνονται ονειροπαρμένα μες στο δάσος,
πνίγονται στο χρυσό πηγάδι της σελήνης-
Ένα σωστό ποίημα όμως ποτέ δεν καθυστερεί
σε μια γωνιά του ρεμβασμού.
Είναι πάντα στην ώρα του, λέει παρών
στο πρώτο κάλεσμα της εποχής του

Γιάννης Ρίτσος


Μας διώχνουνε τα πράγματα, κι η ποίηση
είναι το καταφύγιο που φθονούμε.
Κώστας Καρυωτάκης

Κι η ποίηση: ένα παιχνίδι
που τα χάνεις όλα,
για να κερδίσεις ίσως
ένα άπιαστο αστέρι.
Τάσος Λειβαδίτης


Ποίησις είναι ανάπτυξις στίλβοντος ποδηλάτου.
Εμπειρίκος


Ποίηση ανάμνηση από φίλντισι 
άναμμα τσιγάρου κατά λάθος από φεγγάρι 
δασκάλα μόνη μελαγχολική στο διάλειμμα 
ένα βιολί που παίζει μοναχό του 
χαλκός χαλκωματένια χαλκωματάς 
-όλα τα παλιά γυαλίζω 
πεταλούδα που γλιτώνει από τη φωτιά 
φωτιά που γλιτώνει από τα νερά 
βιολέτες σ' άσπρο λαιμό 
άσπρο άλογο που τρέχει σε μαύρο ουρανό 
νύχτα στρωμένη τσιγάρα 
λέξεις.

Μίλτος Σαχτούρης

20 Μαρτίου 2013

Η ΦΥΛΑΚΗ, Κ. Μόντη

  
Το χειρότερο δεν είναι

που μ’ έκλεισαν σ’ αυτή τη φυλακή

και πήραν τα κλειδιά κι έφυγαν,
μα που δεν ξέρω ως πού φτάνει η φυλακή μου,
που δεν ξέρω το περίγραμμά της,
για να κάνω επιτέλους
σαν άνθρωπος κι εγώ
μιαν απόπειρα αποδράσεως.

12 Μαρτίου 2013

Αὐτὸ τὸ ἀστέρι εἶναι γιὰ ὅλους μας


Τάσος Λειβαδίτης - Ποιήματα 

Θα 'θελα να φωνάξω τ' όνομά σου, αγάπη, μ' όλη μου τη δύναμη.
Να τ' ακούσουν οι χτίστες απ' τις σκαλωσιές και να φιλιούνται με τον ήλιο
να το μάθουν στα καράβια οι θερμαστές και ν' ανασάνουν όλα τα τριαντάφυλλα
να τ' ακούσει η άνοιξη και να 'ρχεται πιο γρήγορα
να το μάθουν τα παιδιά για να μη φοβούνται το σκοτάδι,
να το λένε τα καλάμια στις ακροποταμιές, τα τρυγόνια πάνω στους φράχτες
να τ' ακούσουν οι πρωτεύουσες του κόσμου και να το ξαναπούνε μ' όλες τις καμπάνες τους
να το κουβεντιάζουνε τα βράδια οι πλήστρες χαϊδεύοντας τα πρησμένα χέρια τους

Να το φωνάξω τόσο δυνατά
που να μην ξανακοιμηθεί κανένα όνειρο στον κόσμο
καμιά ελπίδα πια να μην πεθάνει

Να τ' ακούσει ο χρόνος και να μην σ' αγγίξει, αγάπη μου, ποτέ.

13 Φεβρουαρίου 2013

Διάλογος και λοιπές έννοιες - χρήσιμο λεξιλόγιο


Διάλογος (Διάγραμμα έννοιας)


ΕΝΝΟΙΑ ΔΙΑΛΟΓΟΥ:
Ο διάλογος είναι μέσο επικοινωνίας και επίλυσης των διαφορών μεταξύ ατόμων και λαών. Είναι η τελειότερη μορφή επικοινωνίας γιατί στηρίζεται στο λόγο, που αποτελεί μέσο έκφρασης των σκέψεων και των συναισθημάτων. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο διάλογος αποτελεί την πεμπτουσία της ΔημοκρατίαςΜε το διάλογο ο άνθρωπος, διατυπώνει ιδέες και ανταλλάσσει τις σκέψεις και εξωτερικεύει τον εσωτερικό του κόσμο μέσα από μια ατελεύτητη διαδικασία επικοινωνίας. O διάλογος διαδραματίζει αποφασιστικά στην ολοκλήρωση του ατόμου και στην αναβάθμιση της κοινωνίας, αφού αποτελεί υπέρτατη κοινωνική και πνευματική αξία.

1. Διάλογος είναι μορφή επικοινωνίας και πραγματώνεται με:
α) Την αντιπαράθεση των απόψεων. Βασικό συστατικό στοιχείο του διαλόγου είναι η διαφωνία, που τον διακρίνει από την απλή συνομιλία.
β) Την εναλλαγή των απόψεων. Τα διαλεγόμενα μέρη αναλαμβάνουν το ρόλο πομπού και δέκτη, που αντικαθιστούν αμοιβαία ο ένας τον άλλον κατά τη συζήτηση.
2. Από τα παραπάνω συνεπάγονται αντίστοιχα τα εξής:
α) Στόχος της αντίθεσης που εκφράζεται με το διάλογο είναι η εξέταση της ορθότητας των πραγμάτων, η διαμόρφωση μιας άποψης που θα στηρίζεται στη σύζευξη των αντιπαρατιθέμενων γνωμών, η αναζήτηση της αλήθειας («την αλήθεια που την έδειξαν οι θεοί απ’ την αρχή στον άνθρωπο, αλλά με το πέρασμα του χρόνου να την αναζητούν και να τη βρίσκουν όρισαν») – (Ξενοφάνης).
β) Επιβάλλεται πάντα η ύπαρξη κανόνων και προϋποθέσεων, που πρέπει να ακολουθούν οι διαλεγόμενοι, ώστε να αποφεύγεται ο κίνδυνος του μονολόγου ή της λογομαχίας. 

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΗΤΙΚΟ ΔΙΑΛΟΓΟ:
• Η σαφής γνώση του αντικειμένου της συζήτησης, αλλά και η ευρύτερη πνευματική καλλιέργεια εξασφαλίζουν την αλληλουχία των απόψεων και τη δυνατότητα πειθούς.
• Η ετοιμότητα και η ευστροφία είναι χαρακτηριστικά που δυναμώνουν πάντα τη θέση του ομιλητή και του επιτρέπουν να προβάλλει εύστοχη επιχειρηματολογία.
• Η διαφωνία είναι αναπόφευκτη στον ελεύθερο δημοκρατικό διάλογο, επειδή με τη διαφωνία και τον αντίλογο οξύνεται η κρίση, ενδυναμώνεται ο προβληματισμός, διατυπώνονται νέες ιδέες και αρχές, επιλύονται οι διαφορές και γεφυρώνονται τα χάσματα.
• Η δημοκρατία ως πολίτευμα και ως τρόπος ζωής αποτελεί εγγύηση για το διάλογο γιατί έτσι μόνο ανταλλάσσονται απόψεις και εξασφαλίζεται η ελεύθερη διακίνηση των ιδεών. Ο πλουραλισμός απόψεων και η πολιτική πολυφωνία αποτελούν ζωτικό στοιχείο της δημοκρατίας. Το δημοκρατικό πολίτευμα στηρίζεται στην ελευθεροτυπία και στην ελεύθερη πάλη των ιδεών.
• Αναγκαίος όρος για μια γόνιμη συζήτηση είναι η ελευθερία της έκφρασης καθώς και η απρόσκοπτη διακίνηση των ιδεών. Είναι αναγκαίο οι διαλεγόμενοι να αντιμετωπίζονται ισότιμα και να εκφράζουν αδέσμευτα όσα πρεσβεύουν.
• Ο σεβασμός για τη γνώμη του άλλου και η αξιολόγηση κάθε συνομιλητή ανάλογα μόνο με την ορθότητά της.
• Η διατήρηση της ηρεμίας, της αυτοκυριαρχίας και της σύνεσης ακόμα και όταν παρουσιάζονται θέσεις αντίθετες προς τις υπάρχουσες
• Απαιτείται ωριμότητα από την πλευρά του ατόμου, ώστε να γίνονται αποδεκτά τα λάθη του και μην εκλαμβάνεται η ορθότητα της άλλης όψης ως αμφισβήτηση της αξιοπρέπειάς του.
• Από τα δύο παραπάνω στοιχεία συνεπάγεται ότι η κατάρριψη του εγωισμού είναι απαραίτητη προϋπόθεση, που εξασφαλίζει την αυτοσυγκράτηση και δε μετατρέπει το διάλογο σε προσωπική αναμέτρηση. Ο διάλογος, ακόμα, θα πρέπει να είναι απαλλαγμένος από την αυθεντία, ώστε να διατηρεί ο συνομιλητής πάντα ανοιχτά και άγρυπνα τα μάτια της ψυχής του. Η μισαλλοδοξία, η εμπάθεια, η ισχυρογνωμοσύνη, οι λοιδορίες, η λεκτική βία, οι προπηλακισμοί, και οι προκαταλήψεις λειτουργούν αρνητικά και παρεμποδίζουν την ομαλή λειτουργία του διαλόγου.
• Στόχος του διαλόγου είναι η αναζήτηση της αλήθειας και όχι η εξυπηρέτηση επιμέρους σκοπιμοτήτων ή η επίδειξη των ικανοτήτων του ατόμου.
• Οι αποφάσεις του διαλόγου πρέπει να μετουσιώνονται σε πράξη, διαφορετικά επιτυγχάνεται μόνο η θεωρητική ικανοποίηση των ανησυχιών.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ - ΑΞΙΑ:
Α. ΣΤΟ ΑΤΟΜΟ:
1. Ο διάλογος βοηθά το άτομο στην εμπέδωση των γνώσεων που έχει ήδη αποκτήσει, ενώ παράλληλα συντελεί στη διεύρυνση των γνωστικών και πνευματικών του οριζόντων. Επιπλέον, συμβάλλει στον απαγκίστρωση από λανθασμένες αντιλήψεις ή αυθαίρετα συμπεράσματα. Ο διάλογος κινητοποιεί ηθικά και πνευματικά τον άνθρωπο και διευρύνει συνεχώς τους πνευματικούς του ορίζοντες καθώς του προσφέρει συναισθηματική εγρήγορση, σφαιρική και πολύπλευρη προσέγγιση των διαφόρων θεμάτων καθώς και τη δημιουργική αναζήτηση και προσπέλαση της αλήθειας και της ουσίας των πραγμάτων.

2. Επιτρέπει την καλλιέργεια της κριτικής ικανότητας, αφού το άτομο είναι υποχρεωμένο να αναπτύξει τις οποιεσδήποτε απόψεις του στηριζόμενος σε λογικά επιχειρήματα ή να προβάλλει αντίθετες απόψεις, βοηθάει το άτομο στο να αντιμετωπίζει πολύπλευρα την πραγματικότητα και να αποκτήσει μια διευρυμένη και σφαιρική αντίληψη γύρω από τα πράγματα και τα φαινόμενα. Το άτομο γίνεται αντικειμενικό.

3. Το άτομο μαθαίνει να ελέγχει τα συναισθήματά του, να κυριαρχεί σ’ αυτά με την ορθή σκέψη και τη δύναμη του λόγου. Άλλοτε πάλι, εκφράζει συναισθήματα, εξωτερικεύεται, αποβάλλει την εσωστρέφεια, υποτάσσει τον εγωισμό του.

4. Καλλιεργούνται τα ηθικά στοιχεία της προσωπικότητας. Καλλιεργείται ο σεβασμός, εκδηλώνεται η φιλία, η άμιλλα, η αυτοκυριαρχία και γίνεται αντιληπτή η αξία της ομαδικότητας και η ανάγκη της συνεργασίας.

5. Ο διάλογος αποτελεί ερέθισμα για αυτοκριτική, όταν το άτομο ανακαλύπτει μέσα απ’ αυτόν τις αδυναμίες του χαρακτήρα του και την ένδεια του πνεύματός του.

6.Εν κατακλείδι, γίνεται κατανοητό ότι ο διάλογος καλλιεργεί και αναπτύσσει την προσωπικότητα του ατόμου, συμβάλλοντας θετικά προς την κατεύθυνση της ηθικοπνευματικής του ολοκλήρωσης.

Β. ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ:
1. Οι αποφάσεις που απορρέουν από το διάλογο – αποφάσεις κοινής αποδοχής και λογικά επεξεργασμένες – χαρακτηρίζονται από την ορθότητα και προάγουν την ασφαλέστερη αντιμετώπιση των προβλημάτων. Ο πολίτης που συμμετέχει εμβαθύνει στα προβλήματα με αποτέλεσμα να διαμορφώνει μια συγκροτημένη άποψη για τα διάφορα θέματα.

2. Η αντίθεση – ουσιαστικό στοιχείο του διαλόγου – αμφισβητεί κάθε κατεστημένη τάξη πραγμάτων, καταρρίπτει οτιδήποτε προβάλλει ως απόλυτο, με αποτέλεσμα τη δυναμική και δημιουργική εξέλιξη της κοινωνίας. Εξανθρωπίζει, προάγει την κοινωνία, εγγυάται την πολύτιμη ετερότητα.

3. Ο διάλογος θεμελιώνει τη δημοκρατία, αφού επιλύει ομαλά τις αντιθέσεις και επιτρέπει τον κριτικό έλεγχο των αποφάσεων που λαμβάνονται στον πολιτικό χώρο. Με το διάλογο, η Δημοκρατία βρίσκει την ολοκλήρωση της και η κριτική φτάνει γρηγορότερα στο στόχο της: τον έλεγχο της πολιτικής ζωής και την προάσπιση των δημοκρατικών θεσμών.

4. Τίθενται σωστά πρότυπα κοινωνικής συμβίωσης, παραμερίζονται οι αψιμαχίες, η βία και οι αντιδικίες που καλλιεργούνται από το φανατισμό.

5. Συναφές με το παραπάνω είναι και το εξής: η αμοιβαία υποχώρηση των αντιπαρατιθέμενων που προϋποθέτει ο διάλογος εξασφαλίζει την ειρηνική διευθέτηση των διαφορών και σε παγκόσμιο επίπεδο.

6. Ο διάλογος δίνει εναύσματα για ουσιαστική επικοινωνία μεταξύ των ατόμων, πράγμα ιδιαίτερα σημαντικό σήμερα που οι συγκρούσεις και ο ανταγωνισμός κλονίζουν τις ανθρώπινες σχέσεις και αποξενώνουν.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ:
Ο διάλογος, τόσο σε προσωπικό όσο και σε κοινωνικό και σε διεθνές επίπεδο αποτελεί το βασικότερο παράγοντα της αρμονικής συνύπαρξης ατόμων και λαών και τον αποτελεσματικότερο κοινωνικό παράγοντα που συναιρεί τις δυνάμεις των ανθρώπων σε μια κοινή συνισταμένη για την κοινή τους πρόοδο και ευδοκίμηση. Ο διάλογος είναι έννοια πολυκύμαντη όπως η κοινωνία που τον χρησιμοποιεί. Στοχεύει και αναπτύσσει όλους τους τομείς της ζωής, πνευματικούς, πολιτικούς και πολιτιστικούς, ψυχολογικούς, κοινωνικούς και πρακτικούς.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΖΩΗΣ:

1. ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΖΩΗ:
Ο διάλογος εξυπηρετεί όλους τους τομείς της. Με την ανταλλαγή απόψεων στον παραγωγικό τομέα βελτιώνονται οι διαδικασίες της οικονομικής δράσης και αυξάνεται η παραγωγικότητα. Σ’ αυτό συντελεί και ο διάλογος εργαζομένων και εργοδοτών για το συντονισμό των προσπαθειών τους στον κοινό σκοπό. Οι εμπορικές συναλλαγές προωθούνται και βελτιώνονται με το διάλογο.

2. ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ:
Ο διάλογος διδασκόντων και διδασκομένων και των μαθητών μεταξύ τους βοηθά στην ολόπλευρη εξέταση των ζητημάτων της παιδείας, στην ενίσχυση του γόνιμου προβληματισμού, στην ανάπτυξη καλοπροαίρετης κριτικής και ουσιαστικού προβληματισμού για το σύγχρονο κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι, στη δημιουργική αφομοίωση των γνώσεων, στην πνευματική εγρήγορση, στην καλλιέργεια της κριτικής ικανότητας του μαθητή και στη διαμόρφωση δημοκρατικών συνειδήσεων. Αποτελεί την καλύτερη παιδαγωγική μέθοδο που πρέπει να υιοθετούν οι σύγχρονοι εκπαιδευτικοί.

3. ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ:
Ο διάλογος μεταξύ των επιστημόνων οδηγεί στην επιστημονική πρόοδο, γιατί μ’ αυτόν γίνεται διασταύρωση των γνώσεων και προσέγγιση στην όσο γίνεται αντικειμενικότερη αλήθεια. Παράλληλα, αποφεύγεται η πνευματική μονομέρεια εξαιτίας της μεγάλης επιστημονικής εξειδίκευσης και συνειδητοποιεί κάθε επιστήμονας την κοινωνική του ευθύνη.

4. ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ:
Ο διάλογος βοηθά στη σωστή διαπαιδαγώγηση των νέων και στην ομαλή κοινωνικοποίησή τους. Παράλληλα, ενισχύει το θεσμό της οικογένειας, αφού εξασφαλίζει την ομαλή, αλλά και γόνιμη συμβίωση των μελών της μέσα σ’ αυτήν. Τέλος, λειτουργεί ως παράγοντας άρσης του χάσματος των γενεών, αφού καλλιεργεί κλίμα αλληλοσεβασμού, συνεργασίας για την επίλυση των κοινών προβλημάτων και αλληλοκατανόησης. Με το διάλογο μεταφέρονται εμπειρίες ζωής, παραδόσεις και αξίες από γενιά σε γενιά και αναπόφευκτα περιορίζεται το χάσμα των γενεών. Οι γονείς λειτουργούν ως υγιή πρότυπα που προσπαθούν να επιχειρηματολογήσουν τις απόψεις τους στα παιδιά τους χωρίς να τους τις επιβάλλουν.

5. ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΖΩΗ:
Στις καθημερινές συναναστροφές ο διάλογος συμβάλλει αποφασιστικά στη στενότερη επαφή και επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων, στην καταπολέμηση της μοναξιάς που αισθάνεται ο σύγχρονος άνθρωπος, με αποτέλεσμα να ενισχύεται η έννοια της φιλίας καλλιεργώντας σταθερά ένα πολυδύναμο πνεύμα συνεργασίας ανάμεσα στα άτομα και τους λαούς αμβλύνοντας τις κοινωνικές αντιθέσεις και περιορίζοντας τις κοινωνικές αντιπαλότητες. Οι πολίτες μέσω του διαλόγου διεκδικούν τα ατομικά και πολιτικά τους δικαιώματα, ασκούν έλεγχο στην εκάστοτε εξουσία και καταδικάζουν απερίφραστα κάθε είδους παρανομίας και ατασθαλίας.

6. ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΖΩΗ:
α) Ο διάλογος μεταξύ των πολιτικών και κομμάτων είναι αποφασιστικός παράγοντας για την ομαλή λειτουργία του πολιτεύματος και γενικότερα για την εγκαθίδρυση της ελευθερίας, της παρρησίας και της δημοκρατίας, κοινωνικοπολιτικών αξιών που δεν μπορούν να πραγματωθούν χωρίς το διάλογο. Ο πολίτης απαλλάσσεται από το δογματισμό και την πνευματική μονομέρεια. Η πολιτική ανεκτικότητα προϋποθέτει την ελευθερία της έκφρασης, τον ανοικτό διάλογο και το σεβασμό στη διαφορετικότητα των απόψεων.
β) Ο διάλογος πολίτη – κράτους βοηθά στη δημιουργία κλίματος πολιτικής σταθερότητας, στη σωστή λειτουργία του κρατικού – διοικητικού μηχανισμού, ώστε να εξυπηρετεί τις ανάγκες των πολιτών και ταυτόχρονα συμβάλλει στην ομαλή κοινωνικοποίηση των νέων. Ο λειτουργεί διάλογος ως ένα εργαλείο δημοκρατίας, συνενόησης των ανθρώπων και επίλυσης των προβλημάτων.
γ) Σε διεθνές επίπεδο, ο διάλογος μεταξύ των λαών συντελεί στην ανάπτυξη της διεθνούς συνεργασίας και εξομαλύνει τις διεθνείς διαφορές. Έτσι, βοηθά στην ειρηνική επίλυση των προβλημάτων που απασχολούν τη διεθνή κοινότητα, συντελώντας στη διαφύλαξη της διεθνούς τάξης και στην παγίωση της παγκόσμιας ειρήνης

7. ΣΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΖΩΗ
Ο διάλογος μεταξύ των λαών αποτελεί τον καλύτερο τρόπο άρσης των αντιπαραθέσεων και διαφωνιών. Οι λαοί αναζητούν κοινούς τρόπους επαφής, συνεργάζονται για την επίλυση των προβλημάτων τους, τηρούν τις διεθνείς συμφωνίες και αναπτύσσουν τις προϋποθέσεις για την παγκόσμια συναδέλφωση και ειρήνη. Σήμερα μάλιστα, σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης, η αρμονία πολιτισμού και ανάπτυξης με σεβασμό στις πολιτιστικές ταυτότητες, συνιστά ένα στόχο στον οποίο πρέπει να συγκλίνουν οι πολιτικές των κρατών .

8. ΣΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ- ΔΙΑΛΟΓΟΣ
Το διαδίκτυο και η σύγχρονη πληροφορική τεχνολογία δίνουν τη δυνατότητα στον πολίτη να δημιουργήσει το δικό του κίνημα διαμαρτυρίας και παρέμβασης αυξάνοντας τις δυνατότητες παρέμβασης του (ενδυναμωμένος πολίτης-empowered citizen). Ο πολίτης μπορεί να επιλέξει τον τρόπο, τον τόπο και το ρυθμό ενημέρωσης και της παρέμβασής του, συμμετέχοντας σε οποιοδήποτε βήμα διαλόγου ή παρουσιάζοντας τη δική του «εφημερίδα». Η τεχνολογία διαθέτει τα μέσα για να αυξηθεί τόσο η ποσότητα όσο και ή ποιότητα των πληροφοριών που ανταλλάσσονται παγκοσμίως. Η ηλεκτρονική δημοκρατία αποτελεί προϊόν αυτής της έκρηξης στον τομέα των πληροφοριών. Η μετουσίωση της πληροφορίας σε γνώση, η μετατροπή της ανταλλαγής απόψεων σε ουσιαστικό διάλογο, η σύγκρουση διαφορετικών κοσμοαντιλήψεων, η επεξεργασία και όχι απλή συσσώρευση στοιχείων αποτελούν ευθύνη αυτών που μεσολαβούν σ’ αυτούς τους νέους παγκόσμιους χώρους. Οι δημοκρατίες μας βασίζονται στην παραδοχή ότι υπάρχει μια ελάχιστη ποσότητα πληροφοριών στις οποίες όλοι διαθέτουμε πρόσβαση, ενώ απαιτεί ενημερωμένο και ενασχολούμενο με τα κοινά σύνολο πολιτών.
Η ηλεκτρονική δημοκρατία στηρίζεται σε δύο βασικούς άξονες: την ηλεκτρονική διαβούλευση και συμμετοχή (e-engagement/e-participation) και την ηλεκτρονική ψηφοφορία (e-voting). Η έννοια της ηλεκτρονικής διαβούλευσης περιλαμβάνει την εμπλοκή του πολίτη στα κοινά με τη χρήση νέων τεχνολογιών και βασικά του διαδικτύου καθώς και άμεση και γρήγορη πρόσβαση στην πληροφόρηση. Ο πολίτης/χρήστης, μπορεί να εκφράζει τη γνώμη του και να παίρνει μέρος σε δημοσκοπήσεις, έρευνες, online ερωτηματολόγια ή και να προτείνει ο ίδιος θέματα προς συζήτηση.

Λεξιλόγιο
Διάλογος : (επίθετα θετικά)
θετικός, ευεργετικός, ουσιαστικός, αποτελεσματικός, καρποφόρος, ωφέλιμος, ενδιαφέρον, δημοκρατικός, παραγωγικός, φιλελεύθερος, ειλικρινής, ενδελεχής, ευρηματικός, οικουμενικός, αντικειμενικός, εκτενής, συναινετικός, αντιπροσωπευτικός, ισότιμος
#
(επίθετα αρνητικά)
ατελέσφορος, στείρος, επιζήμιος, ατυχής, αναποτελεσματικός, αρνητικός, άκαρπος, στείρος, ανώφελος, καταστροφικός, μάταιος, φανατικός

(ρήματα θετικά)
διεξάγεται, πραγματοποιείται, λαμβάνει χώρα, γίνεται, διεξάγεται, υλοποιείται, αναβαθμίζεται, ενισχύεται, ευδοκιμεί, προωθείται, αναπτύσσεται

(ρήματα αρνητικά)
Δυσχεραίνεται, παρεμποδίζεται, εκφυλίζεται, διαταράσσεται, συρρικνώνεται, ακυρώνεται, διακόπτεται, διαλύεται, αναστέλλεται, περιορίζεται


επιμέλεια: Βέρα Δακανάλη
η ίδια ανάρτηση και εδώ!
http://siamantoura.blogspot.gr/2010/08/blog-post_06.html


7 Φεβρουαρίου 2013

ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΜΕΝΑ ΚΑΙ ΣΕ ΜΕΝΑ- Κική Δημουλά


Σοῦ εἶπα:
- Λύγισα.
Καὶ εἶπες:
- Μὴ θλίβεσαι.
Ἀπογοητεύσου ἥσυχα.
Ἤρεμα δέξου νὰ κοιτᾷς
σταματημένο τὸ ρολόι.
Λογικὰ ἀπελπίσου
πῶς δὲν εἶναι ξεκούρδιστο,
ὅτι ἔτσι δουλεύει ὁ δικός σου χρόνος.
Κι ἂν αἴφνης τύχει
νὰ σαλέψει κάποιος λεπτοδείκτης,
μὴ ριψοκινδυνέψεις νὰ χαρεῖς.
Ἡ κίνηση αὐτὴ δὲν θά ῾ναι χρόνος.
Θά ῾ναι κάποιων ἐλπίδων ψευδορκίες.
Κατέβα σοβαρή,
νηφάλια αὐτοεκθρονίσου
ἀπὸ τὰ χίλια σου παράθυρα..
Γιὰ ἕνα μήπως τ᾿ ἄνοιξες.
Κι αὐτοξεχάσου εὔχαρις.
Ὅ,τι εἶχες νὰ πεῖς,
γιὰ τὰ φθινόπωρα, τὰ κύκνεια,
τὶς μνῆμες, ὑδροροὲς τῶν ἐρώτων,
τὴν ἀλληλοκτονία τῶν ὠρῶν,
τῶν ἀγαλμάτων τὴν φερεγγυότητα,
ὅ,τι εἶχες νὰ πεῖς
γι᾿ ἀνθώπους ποὺ σιγὰ-σιγὰ λυγίζουν,
τὸ εἶπες.



5 Φεβρουαρίου 2013

Μονοτονία- Κ. Π. Καβάφης


Την μια μονότονην ημέραν άλλη
μονότονη, απαράλλακτη ακολουθεί. Θα γίνουν
τα ίδια πράγματα, θα ξαναγίνουν πάλι —
η όμοιες στιγμές μας βρίσκουνε και μας αφίνουν.

Μήνας περνά και φέρνει άλλον μήνα.
Aυτά που έρχονται κανείς εύκολα τα εικάζει·
είναι τα χθεσινά τα βαρετά εκείνα.
Και καταντά το αύριο πια σαν αύριο να μη μοιάζει.

4 Φεβρουαρίου 2013

Απ’ τες Eννιά - Κ.Π Καβάφης

Δώδεκα και μισή. Γρήγορα πέρασεν η ώρα
απ’ τες εννιά που άναψα την λάμπα,
και κάθισα εδώ. Κάθουμουν χωρίς να διαβάζω,
και χωρίς να μιλώ. Με ποιόνα να μιλήσω
κατάμονος μέσα στο σπίτι αυτό.

Το είδωλον του νέου σώματός μου,
απ’ τες εννιά που άναψα την λάμπα,
ήλθε και με ηύρε και με θύμισε
κλειστές κάμαρες αρωματισμένες,
και περασμένην ηδονή— τι τολμηρή ηδονή!
Κ’ επίσης μ’ έφερε στα μάτια εμπρός,
δρόμους που τώρα έγιναν αγνώριστοι,
κέντρα γεμάτα κίνησι που τέλεψαν,
και θέατρα και καφενεία που ήσαν μια φορά.

Το είδωλον του νέου σώματός μου
ήλθε και μ’ έφερε και τα λυπητερά·
πένθη της οικογένειας, χωρισμοί,
αισθήματα δικών μου, αισθήματα
των πεθαμένων τόσο λίγο εκτιμηθέντα.

Δώδεκα και μισή. Πώς πέρασεν η ώρα.
Δώδεκα και μισή. Πώς πέρασαν τα χρόνια. 




30 Ιανουαρίου 2013

το ποίημα της ημέρας


ΓΗ ΤΩΝ ΑΠΟΥΣΙΩΝ

Τώρα θὰ κοιτάζεις μία θάλασσα.
Ἡ διάθεση νὰ σὲ ἐντοπίσω
στὴ συστρεφόμενη ἐντός μου γῆ τῶν ἀπουσιῶν
ἔτσι σὲ βρίσκει:
πικρὴ παραθαλάσσια ἀοριστία.
Ἐκεῖ δὲν ἔχει ἀκόμα νυχτώσει
κι ἂς νύχτωσε τόσο ἐδῶ
τῶν τόπων οἱ κρίσιμες ὧρες
σπάνια συμπίπτουν.
Κάτι σὰν φῶς καὶ οὔτε φῶς,
ἡ ὥρα τοῦ ἐαυτοῦ σου ἔχει πέσει.
Χορεύουν φύκια
κάτω ἀπ᾿ τὸ τζάμι τοῦ νεροῦ.
Τὰ ρηχά, ἔχουν κι αὐτὰ
τὰ βάσανά τους καὶ τὰ γλέντια τους.
Τώρα θὰ ἔχουν λύσει τὰ μαλλιά τους
οἱ ἁγνὲς ἡσυχίες τριγύρω
μὲ τὴ σιωπή σου θὰ τὶς κάνεις
γυναῖκες σου ἐκπληρωμένες.
Ξαπλώνουν δίπλα σου.
Ἡ σκέψη σου στερεώνει σκαλοπάτια στὸν ἀέρα
κι ἀνεβαίνει. Σὲ κρατάει στὸ ράμφος της.
Ποῦ ξέρω ἐγὼ τὰ εὐαίσθητα σημεῖα τοῦ πελάγους
γιὰ νὰ σὲ καταλάβω;
Θὰ κοιτάζεις μία ἔρημη θάλασσα.
Τὸ βλέμμα σου δὲν παραλλάζει
ἀπὸ πλαγιὰ ποὺ γλυκὰ
καὶ μ᾿ ἀνακούφιση σκουραίνει
κατρακυλώντας μὲς στὴν ἀπομάκρυνση.
Ἀναπνέεις μὲ τὸ στέρνο τῶν μακρινῶν ἠρεμιῶν,
ποὺ ἔχω γι᾿ αὐτὲς διαβάσει
στοὺς πολύτομους κόπους ποὺ ἔδεσα.
Σ᾿ ἕνα ἀβαθῆ σου στεναγμὸ βούλιαξε ἕνα βαπόρι.
Δὲν θὰ ἤτανε βαπόρι. Θὰ ἤτανε σκιάχτρο
στὰ ὑγρὰ περβόλια τῆς φυγῆς
νὰ μὴν πηγαίνουν οἱ διαθέσεις
νὰ τὴν τσιμπολογᾶνε.
Ἡ τερατώδης τοῦ πελάγους δυνατότητα,
ἡ κίνηση τοῦ πλάτους,
φθάνει στὰ πόδια σου ἀφρός,
ψευτοεραστὴς στὰ πρῶτα βότσαλα.
Τοὺς σκάει ἕνα φιλὶ καὶ ξεμεθάει.

Τώρα, θὰ σοῦ ἔχουν πεῖ ὅ,τι εἶχαν νὰ σοῦ ποῦν
Οἱ ἀναδιπλώσεις τῶν κυμάτων
καὶ θὰ ἐπιστρέφεις κάπου.
Θὰ παίρνεις κάποιο χωματόδρομο,
μιὰ ἄλλη ἅπλα,
ἀλλοῦ γυμνὴ κι ἀλλοῦ ντυμένη μὲ βλάστηση.
Ἡ σκέψη σου, μετὰ ἀπὸ τόση θάλασσα,
κατέβηκε ἀπὸ γλάρος,
βάζει τὸ δέρμα τῆς προσαρμογῆς καὶ χάνεται.
Ὅπου εἶναι θάμνος, πράσινη
ὅπου σκοτεινό, σκοτεινή.
Ἐκεῖ ποὺ οἱ καλαμιὲς σπέρνουν ψιθύρους,
ψιθυριστή,
ὅπου περνάει ρίζα, ριζωμένη
ὅπου κυλάει ρυάκι, ρέουσα
κι ὅπου δαγκώνει ἡ πέτρα, πέτρινη.
Στὴν ψυχή σου δὲν φθάνει κανεὶς
οὔτε διὰ ξηρᾶς οὔτε διὰ θαλάσσης.
Αὐτὸ τὸ δισκίο,
τὸ ἀκουμπισμένο στὸ μαῦρο ἀτμοσφαιρικὸ τραπέζι,
ποὺ τὸ περνᾷς κι ἐσύ, ὅπως κι οἱ ἄλλοι, γιὰ φεγγάρι,
ἄσ᾿ το, δὲν εἶναι φεγγάρι.
Εἶναι τὸ βραδινό μου χάπι
τὸ ψυχοτρόπο.

«Υποκλίνομαι στην Κική Δημουλά...»


«Υποκλίνομαι στην εθνική ποιήτρια της Ελλάδας Κική Δημουλά που είναι πια παγκόσμια». Με τη φράση αυτή έκλεισε το βιντεοσκοπημένο μήνυμά του ο διευθυντής του Yale University Press, Τζον Ντόνατιτς, σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής με αφορμή την έκδοση της ανθολογίας ποιημάτων της Κικής Δημουλά με τίτλο «The Brazen Plagiarist» (Η θρασεία λογοκλόπος), από την Margellos World Republic of Letters (MWRL) του Yale University Press, σε αγγλική μετάφραση της Σεσίλ Ιγγλέση Μαργέλλου και της Αμερικανίδας ποιήτριας Ρίκα Λέσερ. 

Το βιβλίο, που στάθηκε αφορμή για την πρόσφατη φιλοξενία της μεγάλης μας ποιήτριας στο πρωτοσέλιδο της International Herald Tribune με ένα εγκωμιαστικό άρθρο με τίτλο «Το σκοτεινό όραμα της Ελληνίδας ποιήτριας» και αναδημοσιεύθηκε στους New York Times, έχει επιλεγμένα ποιήματα και από τα 13 βιβλία της, προλογίζεται από την ίδια και συνοδεύεται από μεταφραστικό σημείωμα της Ρίκα Λέσερ, καθώς και από εκτενή εισαγωγή, χρονολόγιο και βιβλιογραφία της Σεσίλ Ιγγλέση Μαργέλλου.

«Συχνά αναρωτιέμαι αν υπήρχε η ποίηση πριν τη δημιουργία του κόσμου και του φόβου ή τη δημιούργησε η ανάγκη μας να κρυφτούμε κάπου, μόλις υποπτευθήκαμε ότι μία σκιά μας ακολουθεί παντού, σε απόσταση αναπνοής. Μία σκιά που την ονομάσαμε κίνδυνο» είπε η Κική Δημουλά, η οποία αφού αναφέρθηκε στην περιπετειώδη «μετανάστευση» της ποίησής της στην αγγλική γλώσσα, για τις αγωνίες και τις απολαβές της, τόνισε: «Το αποτέλεσμα ήταν μία μετάφραση τόσο διάφανη που να μπορεί να αναπνέει ευχερώς από κάτω ο προβληματισμός της γεννέτηρας γλώσσας.

Πιστεύω ότι η ποίηση έχει μέσα της όλες τις γλώσσες του κόσμου γιατί από όλο τον κόσμο ζητάει ακρόαση και απάντηση».Για να δείτε τη συνέχεια του άρθρου πατήστε εδώ

22 Ιανουαρίου 2013

Περί του Κρητικού ιδιώματος. Μέρος Ι.


Του Ιωάννου Κ. Νεονάκη MDMScPhD.
Ίσως να αναρωτηθεί κανείς «μα καλά, είμαστε στα πρόθυρα της χρεοκοπίας και θα ασχολούμαστε με τη γλώσσα και το κρητικό ιδίωμα» ή «περί τριχών αγγέλων», όπως θα το έλεγαν οι παλαιότεροι; Και όμως πιστεύω ακράδαντα ότι ίσα ίσα τώρα είναι η ώρα για μάς τους Ρωμηούς να αναστοχαστούμε  την ταυτότητά μας, την ιδιοπροσωπία μας, να γνωρίσομε και να αγαπήσομε τον πολιτισμό μας και να συνειδητοποιήσομε την τεράστια διαστρέβλωση που υπέστη το πρόσωπό μας τα τελευταία 180 χρόνια, διαστρέβλωση η οποία, κατά τη γνώμη μου, μάς οδήγησε σ’  αυτήν την κρίση που πρωτίστως είναι πολιτισμική. Και όταν, με τη βοήθεια του Θεού, σε λίγο διάστημα, ξεπεράσομε την κρίση, ο δικός μας Ρωμαίικος πολιτισμός θα είναι αυτός που θα μάς δώσει λύσεις και δυναμική ώθηση προς το μέλλον. 
Η γλώσσα πέρα από την περιγραφή των πραγμάτων και την απλή χρηστικότητά της, εκφράζει και υπερασπίζεται ένα συγκεκριμένο πολιτισμό και τρόπο ύπαρξης. Και καμιά φορά σε ορισμένους τόπους δίνει και πολιτικές απαντήσεις και ο νοών νοείτω. Τη γλώσσα μας τη σεβόμαστε και την αγαπάμε, και οφείλομε να την προστατεύομε από κάθε αλλοίωση και βαρβαρισμό.
Το Κρητικό ιδίωμα αποτελεί έναν ανεκτίμητο γλωσσικό, αλλά και εν γένει πολιτιστικό, θησαυρό. Εν πολλοίς παραμένει άγνωστο και ανεξερεύνητο ακόμη και από μάς τους ίδιους τους Κρητικούς. Η αστικοποίηση κατά τις τελευταίες δεκαετίες, η επίδραση των μέσων μαζικής ενημέρωσης και του διαδικτύου, αλλά και μια ακατανόητη και συμπλεγματική αποστροφή, που διακατέχει πολλούς από μάς, ως προς κάθε στοιχείο της ρωμαίικης παράδοσης και αυτοσυνειδησίας του λαού μας, οδήγησαν στον περιορισμό της χρήσης του ιδιώματος αυτού από την καθημερινή μας βιωτή. Πολλοί από μάς αγνοούν το γεγονός ότι οι περισσότερες λέξεις του Κρητικού μας ιδιώματος προέρχονται απευθείας από τα αρχαία ελληνικά και ενέχουν μια νοηματοδότηση πεποικιλμένη με εμπειρία αιώνων.
Παρότι δεν  είμαι φιλόλογος, πιστεύω ότι αξίζει τον κόπο να «επισκεφτούμε» τις λέξεις αυτές και να τις γνωρίσομε εκ νέου τόσο σε επίπεδο ετυμολογίας, ορθογραφίας, αλλά και νοήματος και ορθής χρήσης. Να αγαπήσομε και πάλι τις λέξεις των πατέρων μας και ει δυνατόν να τις επανεντάξομε ή να τις χρησιμοποιήσομε περισσότερο στο λεξιλόγιό μας. Στα πλαίσια του παρόντος άρθρου (το οποίο αποτελεί το πρώτο από μια σειρά ανάλογων άρθρων) θα προσεγγίσουμε ορισμένες λέξεις που αρχίζουν από το άλφα έως το κάπα. Θα αναλύσομε πιο διεξοδικά 30 λέξεις και επίσης θα αναφέρομε περιληπτικά την προέλευση μερικών δεκάδων επιπλέον λέξεων. Το σύνολο σχεδόν των πληροφοριών προέρχεται από το εξαιρετικό πόνημα «Λεξικό Ερμηνευτικό και Ετυμολογικό του Δυτικοκρητικού Γλωσσικού Ιδιώματος» του συγγραφέα Αντωνίου Ξανθινάκη [Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης], το οποίο και προτείνεται  ανεπιφύλακτα για τον τεράστιο πλούτο του και τη συστηματική προσέγγιση του θέματος. Για τυχόν παρατηρήσεις, διορθώσεις ή και προτάσεις παρακαλώ επικοινωνήστε μαζί μου στην ηλεκτρονική διεύθυνση: ineonakis@gmail.com.
  1. Αλισάχνη. Η άχνη της θάλασσας, ράντισμα από άχνη θαλασσινή. Η λέξη χρησιμοποιείται μεταφορικά για να υποδηλώσει ένα πολύ αλατισμένο φαγητό. Προέρχεται από το αρχ. «αλοσάχνη» εκ της φρ. «της αλός (=θαλάσσης)  άχνη»
  2. Αθιβολή. Η κουβέντα, η συζήτηση. Εκ του «αντιβολή». Πβ. το «τίνες οι λόγοι ούτοι ούς αντιβάλλετε προς αλλήλους περιπατούντες» (Λουκά 17, 24). Ομοίως και τα αναθιβάνω καιαναθιβάλλω εκ του «αντιβάνω» και «αντιβάλλω» με επίδραση του «αναθυμούμαι».
  3. Αμάλαγος. Ο άθικτος, ο ανέπαφος. Από το αρχ. επίθ. «αμάλακτος» (α- στερητικό + μαλάσσω).
  4. (Α)μπώθω και (α)μπώχνω. Από το ρ. «απωθώ» με ανέβασμα του τόνου και ηχηροποίηση του π σε μπ.
  5. Αναγαβρώνω. Αναζωογονούμαι, βελτιώνεται η υγεία μου. Ανα- + αρχ. ρ. «γαυριάω – ώ» (επαίρομαι).
  6. Αναδράμω (συντάσσεται συνήθως με αιτ. προσωπ.). Προκαλώ ερεθισμό (κοκκίσμα, φαγούρα) στο δέρμα κάποιου. Από την υποτ. του αόρ. β΄ «ανέδραμον» του αρχ. ρ. «ανατρέχω»
  7. Ανάκαρα και νάκαρα. (ακλ.) Οι σωματικές δυνάμεις, η σωματική αντοχή. Πιθανότατα, προέρχεται από το αρχ. επίρρ. «ανάκαρ», το οποίο σημαίνει «προς την κεφαλή (κάρα)».
  8. Ανα(ε)κέρωση. Ναυτία, τάση προς εμετό. Εκ του αρχ. ρ. «ανακεράννυμι» (ανακατώνω) με παραγωγική κατάληξη –ώση, η οποία υποδηλώνει ασθένεια ή πάθηση.
  9. Ανα(ε)ντρανίζω. Ανορθώνομαι, ανυψώνομαι, ανασηκώνομαι. Από το ρ. «ανεντρανίζω» [προθ. ανά- + μσν. εντρανίζω  (=κοιτάζω επίμονα), εκ του εντρανής (έντονος), εν- + τρανής] με αφομ. του ε από το αρχικό α.
  10. Αναστουλουχώ και αναστουλουχίζω. Κλαίω με αναφιλητά, κλαίω με λυγμούς. Από το αρχ. ρ. «αναστοναχέω» (=αναστενάζω) με τροπή του ν σε λ από ανομ. δύο έρρινων.
  11. Ανωνίδα. Μικρός ακανθώδης θάμνος. Από την αιτ. «ονωνίδα» του αρχ. ουσ. «ονωνίς» με τροπή του αρκτικού ο σε α.
  12. (Α)ξώνω και (α)ξιώνω. Ταλαιπωρώ, βασανίζω. Εκ του αρχ. «αξιώ» εκ του «άξιος».
  13. Απής. Αφού, αφότου (χρον. σύνδ.). Από την αρχ. φρ. «αφ’ ής» (ενν. «στιγμής» ή «ώρας»)
  14. Απόι. Η πρωινή ψύχρα, το αγιάζι. Από το ουδ. του επιθ. «απόγειος» (από + γη). Το απόγειον > το απόγει > το απόι με σίγηση του μεσοφ. γ.
  15. Αποσκύβαλα. Τα απορριπτόμενα από το κοσκίνισμα ως άχρηστα. Από το αρχ. ρ. «αποσκυβαλίζω» (απορρίπτω κάτι ως άχρηστο σκύβαλο)
  16. (Α)φουνάρα. Μεγάλη φλόγα. Από το ουσ. «φανάρα» μεγεθ. του φανός με προθετ. α- (πβ μαστάρα – μουστάρα).
  17. Αρφουγκάζομαι, καθώς και οι τύποι, αφουργκάζομαι αφρουκάζομαι, αφουκράζομαι, αφουγκρούμαι και φρουκούμαι. Ακούω με προσοχή, υπακούω. Από το αρχ. ρ. «επακροώμαι» > επακρώμαι > εφακρούμαι > αφουκρούμαι > αφουκράζομαι και με ανάπτ. του ρ > αρφουγκάζομαι.
  18. Βρούχος. Βρόντος, ρόγχος. Από το ρήμα βρουχούμαι, εκ του αρχ. ρ. «βρυχώμαι».
  19. Γεις. Ένας. Από το αρχ. «είς»  με ανάπτυξη ευφων. γ.
  20. Γλακώ. Τρέχω. Από το αρχ. «εκλακώ» [εκ + δωρ. λακώ αντί ληκώ (τσακίζομαι)].
  21. Γούζιομαι ή γούζομαι. Θρηνώ γοερά. Από το αρχ. ρ. «γοάω» > γοΐζω > γοΐζομαι > γούζομαι.
  22. Διόχνει (απρόσ.) Πάντοτε με γεν. προσ. αντων. Μού διόχνει από το αρχ. «δοκεί μοι» (μου φαίνεται καλό, νομίζω).
  23. Εγόη  και εγούγια (επιφ.). Πάντα με γεν. προσ. αντων πχ. εγόη μου. Αλίμονό μου. Το πλέον πιθανό είναι να προέρχεται από το αρχ. ρ. «γοώ» (θρηνώ) > γόος > γοή > εγόη με προθετ. ε-.
  24. Επά (τοπ. επίρρ.). Εδώ. Από το αρχ. δωρ. «πά» (αττ. «πή») = κάπου. Το ε από επιδρ. επιρρ. που αρχίζουν από ε (εδώ, εκεί κλ).
  25. Ζάλο. Εκ του μσν.  «ζάλον» εκ του αρχ. «σάλος» (θόρυβος). Πβ τα ρ. σαλ-εύω (περπατώ) και σαλ-αγώ (οδηγώ κοπάδι θορυβωδώς)
  26. Καμ(ν)ιώ.  Μισοκλείνω τα μάτια από νύστα. Εκ του αρχ. ρ. «καμμύω».
  27. Κάσα. Η λέρα ή ο ρύπος, ο οποίος επικάθεται σταθερά και για μεγάλο χρονικό διάστημα στο δέρμα και δύσκολα βγαίνει. Εκ του αρχ. ουσ. ο «κάσας» που σημαίνει δέρμα ή ύφασμα που ρίχνεται πάνω στην ράχη του αλόγου κάτω από τη σέλα.
  28. Κατσούνι. είδος καμπυλωτού σουγιά. Εκ του αρχ. «γαμψός» μέσω του βενετσιάνικου ganzone
  29. Κοκκοσάλι. Από τα κόκκος + σάλος, το οποίο όταν έγινε β΄ συνθετικό μετέπεσε σε ουδέτερο γένος
  30. Κουλάφτης. Αυτός πού έχει υπερβολικά μεγάλα αυτιά. Εκ του αρχ. επιθ. «κυλλός» (κεκαμμένος, γυρτός) + αυτί. http://www.anogi.gr/archives/category/%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82

H πρώτη ελληνίδα πεζογράφος

Συμπληρώνονται σε λίγες μέρες από το θάνατο της πρώτης ελληνίδας πεζογράφου, της Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου. Πρώτη, αφού η παλαιότερη στα χρόνια Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου (1801-1832) ουσιαστικά περιορίστηκε μόνο στην αυτοβιογραφία της. H Παπαδοπούλου πέθανε στο νοσοκομείο του Βαλουκλή στην Κωνσταντινούπολη, απ' όπου καταγόταν, στις 8 Μαρτίου 1906, σε ηλικία τριάντα εννέα ετών από καρκίνο του στομάχου. Στα εν λόγω «Φιλανθρωπικά Καταστήματα» η Παπαδοπούλου κατέληξε ύστερα από μεγάλη προσωπική περιπέτεια και περιδίνιση, αφού οι συνθήκες την είχαν αναγκάσει να κινηθεί μεταξύ Κωνσταντινουπόλεως, Σηλυβρίας (Θράκης), Βουκουρεστίου και Θεσσαλονίκης.
H Παπαδοπούλου υπήρξε εκπαιδευτικός. Σπούδασε στο ονομαστό Παρθεναγωγείο «Παλλάς» της Πόλης απ' όπου και αποφοίτησε, παίρνοντας το πτυχίο της δασκάλας. Αρχικά δίδαξε στα εκεί εκπαιδευτήρια και για ένα χρονικό διάστημα υπήρξε οικοδιδασκάλισσα των παιδιών του γνωστού γιατρού Φώτη Φωτιάδη, ενός από τους κυριότερους εκπροσώπους του εκπαιδευτικού δημοτικισμού στην Πόλη. H ταύτιση του ονόματός της με τον Φωτιάδη, η κοινωνική της δράση και κυρίως η δημοσίευση διηγημάτων της σε μια γλώσσα αποκλίνουσα από την καθαρεύουσα, στάθηκαν οι λόγοι που η Παπαδοπούλου προκάλεσε την αντίδραση των δημοσιογραφικών, εκπαιδευτικών και εκκλησιαστικών κύκλων της Πόλης.
* Δημοσιεύσεις και αντιδράσεις
H έκδοση, το 1887, του «Ημερολογίου των Κυριών», μέσω του οποίου προβάλλονταν κυρίως γυναικεία θέματα, η ίδρυση του «Προοδευτικού Συλλόγου Κυριών», το 1893, η έκδοση, μαζί με τον ποιητή Ιω. Γρυπάρη, του αξιόλογου φιλολογικού-λογοτεχνικού περιοδικού «Φιλολογική Ηχώ», το 1896, το οποίο, όπως έγραψε ο N. A. Βέης (Βées), άνοιξε «ανεπιφυλάκτως τας σελίδας της εις τον δημοτικισμόν και έγινε ο σύνδεσμος των νέων λογοτεχνικών κατευθύνσεων μεταξύ Αθηνών και Βασιλευούσης», κι επίσης η συχνή αρθρογραφία της και ιδίως η δημοσίευση διηγημάτων της στον ημερήσιο τύπο, ήσαν αρκετά για να προκαλέσουν ανάλογες αντιδράσεις.
H Παπαδοπούλου, για να πάψει να είναι στο επίκεντρο των σχολίων άρχισε να επινοεί άλλες μεθόδους. Τα δημοσιεύματά της, για ένα διάστημα, δεν τα υπέγραφε πλέον με το όνομά της, αλλά χρησιμοποιούσε ψευδώνυμα, κι όχι ένα, αλλά εφτά! Και είναι: Σατανίσκη, Σάνκο Πάνσας, Βυζαντίς, Βοσπορίς, Ανατολίτισσα, Θρακοπούλα και ενίοτε το βαφτιστικό της όνομα, Αλεξάνδρα.
Για την πραγματοποίηση όσων θεωρητικά, για το γυναικείο ζήτημα, είχε συλλάβει, εκτός από την έκδοση του «Ημερολογίου των Κυριών», το οποίο, ας σημειωθεί, προηγείται χρονικά από το ομόλογο ημερολόγιο της αθηναίας Καλλιρρόης Παρέν, νεαρή δασκάλα αυτή, και μάλιστα άγαμη, δε δίστασε, μέσα σε μια τόσο αντιφατική κοινωνία, να προχωρήσει και στην ίδρυση συλλόγου. Πρόκειται για τον «Προοδευτικό Σύλλογο των Κυριών», για τον οποίο δέχτηκε σφοδρές επικρίσεις, ιδιαίτερα από τους κύκλους της εφ. «Νεολόγος» του Σταύρου Βουτυρά. Ο «Νεολόγος» βρήκε τη σύσταση του συλλόγου αυτού «αρκούντως προοδευτικήν και νεωτεριστικήν», για τούτο και, αρθρογραφώντας εναντίον της, κατέληξε: «Ταύτα λαβέ π' όψιν ψευδώνυμος δεσποινίς και μη θέλης παντού και πάντοτε να εγείρης κεφαλήν, ιδρύουσα Προοδευτικούς Συλλόγους. Αφες κατά μέρος Προοδευτικούς Συλλόγους και διαμαρτυρίας και παραδόξους αρχάς και ιδέας περί χειραφετήσεως της γυναικός. Καταγίνου εις την οικιακήν οικονομίαν και εκεί επίστησον την προσοχήν σου, διότι η γυνή εγεννήθη διά τον οίκον, ενώ ο ανήρ διά την επιστήμην και την κοινωνίαν». Μέσα σ' αυτό το κλίμα κινήθηκε και η Πατριαρχική Κεντρική Εκπαιδευτική Επιτροπή, αρμόδια για τα εκπαιδευτικά θέματα του ελληνισμού της Πόλης, και το 1899 η Παπαδοπούλου αποκλείστηκε απ' όλα τα σχολεία. Κι ήταν αυτό που την ανάγκασε να πάρει το δρόμο της εξορίας για το Βουκουρέστι, όπου προσλήφθηκε ως οικοδιδασκάλισσα από πλούσιους ομογενείς, όπως ο τραπεζίτης Π. Σπανδωνίδης.
Στο Βουκουρέστι η Παπαδοπούλου δραστηριοποιήθηκε με διάφορους τρόπους στους κύκλους της ομογένειας. Πέρα από τη δωρεάν διδασκαλία στο «Παρθεναγωγείο» της Ελληνικής Αστικής Σχολής «Ο Ευαγγελισμός», δεν έπαυε να δημοσιεύει άρθρα, και ιδίως διηγήματα, στην εκεί εκδιδομένη εφ. «Πατρίς» του Σπ. Σίμου. Με την κήρυξη του Μακεδονικού Αγώνα τη βρίσκουμε να έχει επαφές με τον μητροπολίτη Γερμανό Καραβαγγέλη και με τους κύκλους του Παύλου Μελά. Είναι ο λόγος που εγκαταλείπει το Βουκουρέστι και έρχεται στη Θεσσαλονίκη, όπου αναλαμβάνει τη διεύθυνση του «Πρακτικού Παρθεναγωγείου», του Στέφανου Νούκα, το οποίο λειτουργούσε παράλληλα προς το «Μαράσλειον Ελληνογαλλικόν Λύκειον», ενώ ταυτόχρονα μετέχει ενεργώς στην εκπαίδευση των βουλγαροφώνων Ελλήνων της περιοχής Μελενίκου. Είχε πιστέψει πως τα εθνικά θέματα δεν λύνονται σε στρογγυλές τράπεζες, εφόσον στον κόσμο κυριαρχεί το συμφέρον και το «διεθνές δίκαιο το καταπατούν οι ισχυροί της Γης» (είναι τα λόγια της) και χρειάζεται δράση.
H ασθένεια ωστόσο ανέκοψε κάθε περαιτέρω δραστηριότητά της και ύστερα από τη μεταφορά της στην Κωνσταντινούπολη, μέσα σε ένα μήνα, απεβίωσε «από καρκίνον της πλευρικής μοίρας του στομάχου μετά συμφύσεως προς τα κοιλιακά τοιχώματα και διηθήσεις των μεσεντερίων αδένων», όπως σημειώνεται στο οικείο βιβλίο του νοσοκομείου. Αλλά η Παπαδοπούλου μάς είναι κυρίως γνωστή ως πεζογράφος. Είναι η πρώτη γυναίκα που καλλιέργησε συστηματικά το νεοελληνικό διήγημα, προκαλώντας την προσοχή των κριτικών και των αθηναϊκών κύκλων γενικότερα. Σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής, «υπήρξε η προσφιλής συνεργάτις παντός σχεδόν ελληνικού εντύπου». Διηγήματά της δημοσιεύονται στα κυριότερα περιοδικά και ημερολόγια της Αθήνας, όπως «Εστία», «Παναθήναια», «Πινακοθήκη», «Εθνική Αγωγή», «Εθνικόν Ημερολόγιον» (Σκόκου), «Νέα Ελλάς» κ.ά.
Αξιοπρόσεκτο είναι επίσης και το γεγονός ότι ανάμεσα στους τριάντα τέσσερις συγγραφείς, οι οποίοι ανθολογούνται στην ιστορικά πρώτη ανθολογία νεοελληνικού διηγήματος, που κυκλοφόρησε το 1896 στην Αθήνα με τον τίτλο «Ελληνικά Διηγήματα», η μοναδική γυναίκα της ανθολογίας είναι η Παπαδοπούλου. Για περισσότερες λεπτομέρειες δείτε το άρθρο Εδώ

14 Ιανουαρίου 2013

Θεραπευτικά τα κλασικά έργα λογοτεχνίας

Όσοι διαβάζουν κλασικά λογοτεχνικά έργα όπως του Σαίξπηρ, καθώς και ποίηση υψηλού επιπέδου, ωφελούν περισσότερο τον εγκέφαλό τους από ό,τι αν διάβαζαν τα διάφορα βιβλία αυτο-βοήθειας, σύμφωνα με μια νέα βρετανική επιστημονική έρευνα. Οι ερευνητές του πανεπιστημίου του Λίβερπουλ παρακολούθησαν την εγκεφαλική δραστηριότητα σε εθελοντές που διάβαζαν έργα του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, ποιήματα του Τ.Σ. Έλιοτ κι άλλων γνωστών λογοτεχνών. 

Οι επιστήμονες, σύμφωνα με τη βρετανική «Τέλεγκραφ» διαπίστωσαν ότι όσο πιο απαιτητικά ήσαν τα αναγνώσματα, τόσο πιο έντονη ήταν η ηλεκτρική δραστηριότητα στον εγκέφαλο, βοηθώντας έτσι στην αναζωογόνησή του, στην τόνωση της προσοχής των αναγνωστών και στην καλλιέργεια της ικανότητας στοχασμού (μιας μάλλον ξεχασμένης ιδιότητας στη γρήγορη ηλεκτρονική εποχή μας), όπως μετέδωσε το .

Όσο πιο ασυνήθιστες λέξεις, πιο αναπάντεχες φράσεις, προτάσεις με δύσκολη σύνταξη και με βαθιά νοήματα συναντούσαν οι εθελοντές αναγνώστες, τόσο περισσότερο «άναβαν» συγκεκριμένα κέντρα του εγκεφάλου τους, ο οποίος φαινόταν να «ανεβάζει ταχύτητα» για να ανταποκριθεί στις προκλήσεις του βιβλίου.
Ιδίως η ανάγνωση έργων ποίησης (που στην εποχή μας φαίνεται να χάνει έδαφος μεταξύ του αναγνωστικού κοινού), σύμφωνα με τους ερευνητές, τονώνει σημαντικά τη δραστηριότητα στο δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου, το οποίο, μεταξύ άλλων, σχετίζεται με την λεγόμενη «αυτοβιογραφική μνήμη» βοηθώντας έτσι τον αναγνώστη να κάνει αναδρομές στο παρελθόν και να στοχαστεί ξανά για τις δικές του εμπειρίες υπό το φως των όσων διαβάζει. Για να διαβάσετε τη συνέχεια του άρθρου πατήστε εδώ.